Feedforward in Leiderschap Feedforward in Leiderschap

nl

en

Artikelen

Grip krijgen op politieke spelletjes: besluitvorming beïnvloeden in 8 stappen

Lukt het je niet altijd om invloed uit te oefenen op de besluitvorming binnen je organisatie of project? Voelt het alsof belangrijke besluiten vaak achter gesloten deuren worden genomen, zonder dat je daar grip op hebt? Probeer je besluiten op inhoud te laten nemen, maar merk je dat politieke spelletjes soms een grotere rol spelen dan je zou willen? Je werkt hard, probeert op inhoud te overtuigen, maar toch blijven de gewenste resultaten uit. Herkenbaar? Je bent niet de enige.

In veel organisaties wordt de term ‘politieke spelletjes’ vaak geassocieerd met manipulatie of verborgen agenda’s. Toch spelen deze dynamieken altijd een rol in samenwerkingen en besluitvorming, of we dat nu willen of niet. Maar wat als je die spelletjes kunt leren doorzien en benutten op een ethische en strategische manier? Wat als je niet alleen kunt leren hoe je met de politieke dynamieken omgaat, maar ook hoe je trouw blijft aan je waarden en je eigen rol hierin helder definieert? Tijdens onze training merken we hoe vaak deelnemers dit als een uitdaging ervaren, maar ook hoe waardevol het is om hierin jezelf te ontwikkelen.

Het politieke handelingsmodel van Martin Hetebrij en Fred Vermeulen biedt precies dat: een ethisch kompas en praktische structuur om politiek handelen te begrijpen en bewuster in te zetten. Dit model laat zien dat politiek geen ‘vies woord’ hoeft te zijn, maar een krachtig middel kan worden om samenwerking, besluitvorming en draagvlak te verbeteren. In dit artikel ontdek je hoe inzicht in politieke processen en je eigen rol je helpt om keuzes te maken, zonder jezelf te verliezen in het spel.

“Zolang het over de inhoud gaat, voel ik me comfortabel. Maar zodra het om structuren en meebewegen gaat, wordt het lastiger. Het voelt soms alsof ik een toneelstukje moet opvoeren om inhoudelijk de juiste keuze te verkopen.”
– 
deelnemer 3-daagse training

Besluitvorming beïnvloeden zonder politieke spelletjes te spelen

Grote kans dat politieke spelletjes ook bij jou een negatief beeld oproepen. Denk je aan verborgen agenda’s, machtsspelletjes en persoonlijke belangen die boven de inhoud gaan. Maar als je goed kijkt, draait politiek in organisaties niet om het spel zelf, maar om de onvermijdelijke dynamieken die ontstaan wanneer mensen met verschillende belangen, doelen en machtsposities samenwerken.

De realiteit is dat organisaties zelden strak hiërarchisch functioneren. Besluitvorming en invloed verlopen vaak via informele lijnen, coalities en onderhandelingen. In die context is politiek handelen niet iets wat je kunt vermijden; het is onlosmakelijk verbonden met samenwerken. Het draait niet om manipulatie, maar om strategie: hoe creëer je draagvlak, hoe bouw je verbindingen en hoe stuur je richting in complexe situaties?

Juist daarom is het belangrijk om politieke spelletjes niet alleen als een probleem te zien, maar als iets waarmee je bewust en vaardig kunt omgaan. Het is een krachtig middel om beslissingen te beïnvloeden, samenwerking te versterken en impact te maken. En misschien nog belangrijker: het kan op een ethische manier. Het gaat er niet om hoe je anderen ‘verslaat,’ maar hoe je samen tot duurzame oplossingen komt die voor iedereen werken.

Het politieke handelingsmodel van Martin Hetebrij en Fred Vermeulen biedt de structuur en inzichten om dit effectief en integer te doen. Het laat zien hoe je politieke processen kunt doorgronden en actief kunt sturen, zonder dat je jezelf verliest in machtsspelletjes. In de volgende paragraaf nemen we je mee in de opbouw van dit model en de stappen die het bevat, zodat ook jij je rol kunt versterken binnen het politieke krachtenveld van jouw project of organisatie.

Wil je meer artikelen artikelen rond dit thema ontvangen? Meld je aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang direct twee welkomstcadeaus!

Het politieke handelingsmodel: 8 stappen om besluitvorming te beïnvloeden

Politiek handelen in organisaties roept vaak vragen op: hoe navigeer je in een veld vol verschillende belangen en machtsposities? Hoe beïnvloed je de besluitvorming op een ethische en strategische manier? Martin Hetebrij biedt in zijn boek Macht en politiek handelen in organisaties een helder en praktisch model: het politieke handelingsmodel. Dit model bestaat uit acht stappen die je helpen om politieke processen te begrijpen en bewust invloed uit te oefenen.Inzicht in politiek handelen - 8 stappen om de besluitvorming effectief te beïnvloeden

Belangrijk om te weten is dat deze stappen geen vast stappenplan vormen. De volgorde is afhankelijk van de situatie waarin je je bevindt. Soms begint de dynamiek bij het formuleren van een doel, soms bij het kiezen van je positie of het plannen van je ontmoetingen. Het model is flexibel en geeft ruimte om vanuit jouw unieke rol en context de juiste keuzes te maken. Hieronder bespreken we de acht stappen om je op weg te helpen.

1. Probleembepaling

De basis van elk politiek handelingstraject is een helder omschreven probleem. Wat drijft jouw handelen? Het probleem kan een situatie zijn die je wilt vermijden, zoals een risico dat de voortgang van een project bedreigt, een conflict dat de samenwerking bemoeilijkt, of politieke spelletjes die het nemen van rationele besluiten in de weg staan. Een goed omschreven probleem is cruciaal om de besluitvorming effectief te beïnvloeden en richting te geven aan jouw aanpak.

Belang: Zonder een duidelijk probleem werk je richtingloos, en dat leidt vaak tot frustratie en ineffectiviteit.

2. Doelbepaling

Een probleem oplossen betekent niet alleen voorkomen wat je niet wilt, maar ook toewerken naar wat je wél wilt. Politieke doelen richten zich op het beïnvloeden van keuzes van anderen. Dit doel geeft richting aan je acties en helpt je prioriteiten te stellen.

Belang: Een goed doel is concreet en positief geformuleerd. Het gaat niet alleen om de inhoud, maar ook om het mobiliseren van anderen om dat doel te bereiken.

3. Positionering en rol

In een politiek krachtenveld is het essentieel om jouw positie en rol bewust te bepalen. Wie ben jij in deze situatie? Hoe wil je dat anderen je zien? En welke rol neem je op je: verbinder, uitdager, ondersteuner of bemiddelaar? Ook helpt een bewuste positionering je om politieke spelletjes van anderen beter te doorzien en strategisch te reageren.

Belang: Een heldere positionering helpt je om strategische keuzes te maken en je invloed te vergroten. Als je je eigen positie niet bewust kiest, wordt die vaak voor jou bepaald door anderen.

4. Programmeren

Programmeren draait om het plannen van je acties en gesprekken. Wie betrek je als eerste? In welke volgorde voer je gesprekken? Welke partijen breng je samen, en welke houd je voorlopig buiten beeld?

Belang: Een doordachte programmering voorkomt chaos en helpt je om effectief en doelgericht invloed uit te oefenen.

5. Agendering

Het agenderen van onderwerpen bepaalt welke kwesties wel en niet worden besproken. Wat wil je centraal stellen in een gesprek, en welke onderwerpen vermijd je bewust?

Belang: Een goede agendering voorkomt dat gesprekken verzanden in details of emoties en helpt je de discussie op koers te houden.

6. Gespreksinzet

Voorafgaand aan elk gesprek bepaal je wat je ermee wilt bereiken. Wil je informeren, overtuigen of onderhandelen? Jouw gespreksinzet bepaalt de richting en toon van het gesprek.

Belang: Zonder een duidelijke gespreksinzet kun je jezelf verliezen in reactief gedrag, in plaats van dat je het gesprek richting geeft.

7. Inzet van communicatie en macht

Effectief politiek handelen combineert communicatie en macht. Macht kun je inzetten door strategische relaties te benutten of bondgenoten te mobiliseren, terwijl communicatie helpt om begrip en draagvlak te creëren. Deze balans is essentieel om de besluitvorming te beïnvloeden en resultaten te behalen die breed gedragen worden.

Belang: De balans tussen macht en communicatie bepaalt je effectiviteit. Macht zonder communicatie kan leiden tot weerstand, terwijl communicatie zonder macht vaak niet voldoende impact heeft.

8. Ontmoetingen

Ontmoetingen vormen de kern van politiek handelen. Dit zijn de gesprekken, vergaderingen en informele interacties waarin je invloed uitoefent, relaties opbouwt en beslissingen beïnvloedt.

Belang: De kwaliteit van je ontmoetingen bepaalt het succes van je politieke handelingstraject. Ze bieden de gelegenheid om jouw standpunten te delen en die van anderen te begrijpen.

Omgaan met politieke spelletjes voor duurzame samenwerking

Het politieke handelingsmodel biedt niet alleen structuur, maar ook ruimte voor nuance. Elk politiek handelingstraject is uniek en vraagt om flexibiliteit. De kracht van het model zit in de combinatie van inzicht en handelingsmogelijkheden. Het stelt je in staat om bewuster keuzes te maken en besluitvorming te beïnvloeden, terwijl je trouw blijft aan je eigen waarden en leert omgaan met politieke spelletjes die je onderweg kunt tegenkomen.

Ethisch politiek handelen vraagt om meer dan alleen strategisch inzicht. Het gaat ook over bewust omgaan met je eigen rol en belangen, zonder in de valkuil te stappen van manipulatie of ‘rattenstreken’. Hoe blijf je flexibel, terwijl je tegelijkertijd trouw blijft aan de doelen van je organisatie en je eigen integriteit bewaakt? Het antwoord ligt in reflectie en bewustwording: leren zien hoe jouw acties anderen beïnvloeden en hoe je daarmee bijdraagt aan effectieve besluitvorming en duurzame samenwerkingen, zonder jezelf te verliezen in politieke spelletjes.

Politiek handelen is daarmee geen kwestie van winnen of verliezen, maar van het opbouwen van vertrouwen, het doorzien van gedragspatronen en het creëren van duurzame samenwerkingen. Door jezelf vragen te stellen zoals “Hoe verhoud ik me tot anderen?” en “Welke rol wil ik spelen?” kun je groeien in je vermogen om strategisch én ethisch invloed uit te oefenen. Met het model als kompas werk je aan oplossingen die niet alleen effectief zijn, maar ook bijdragen aan een positieve cultuur binnen je organisatie.

Leer strategisch en effectief politiek handelen

Ben je klaar om het politieke spel in jouw organisatie effectiever te spelen? Tijdens onze 3-daagse training Het politieke spel in je organisatie/project effectiever spelen (gemiddelde beoordeling: 9,2!) leer je niet alleen hoe jeTraining: Het politieke spel in je organisatie/project effectiever spelen invloed kunt uitoefenen en besluitvorming kunt beïnvloeden, maar ook hoe je trouw blijft aan je eigen waarden en integriteit.

We verdiepen ons samen in het politieke handelingsmodel, bespreken herkenbare praktijkvoorbeelden en oefenen met situaties uit jouw werkpraktijk. Zo krijg je de tools om bewuster en effectiever te handelen in jouw project of organisatie.

Klik hier voor het programma en de inschrijfmogelijkheden: Klik hier voor meer informatie en inschrijving.

 

Schrijf je in en ontvang 2 cadeaus!

Sluit je aan bij duizenden managers en professionals die 1x per maand praktijkcases, artikelen en inzichten ontvangen. Bij inschrijving ontvang je direct de whitepaper over feedforward communicatie én de bestseller Een High Performance Organisatie… wat is dat?.

Inschrijven