Ken jij de politieke spelregels? – lessen uit Benin (4)

Moet dat nou?

Op dag twee van ons bezoek aan Benin vertrokken we strak op tijd in de vroege ochtend het Beninese binnenland in naar het regionale handelsstadje Dassa. Net als de voorgaande middag kregen we begeleiding van een motorescorte van het presidentieel paleis om de grote stad Cotonou uit te komen. Iedere keer wanneer een auto niet tijdig genoeg reageerde op de stopsignalen van de politie, werd deze ruw aan de kant gedrukt. Onze motorescorte haalde halsbrekende acrobatische toeren uit, compleet met zwaaiende armen en benen. En het was duidelijk wie hier aan het langste eind trok. Vlotjes werden we door het drukke verkeer rond de hoofdstad geleid en bereikten we Dassa. De escorte maakte indruk, blijkbaar is dit de manier hier…

Politieke spelregels: Burgemeesters wil is wet?

Pascal, de directeur van The Hunger Project in Benin, onderhandelde onderweg uitgebreid met zijn mobiel met de burgemeester van Dassa, die wou dat we op weg naar de openingsceremonie van de rurale bank met de bus bij hem langs zouden komen. En als we dat niet deden, kon hij helaas ook niet bij de opening zijn… Pascal kende de macht en politieke spelregels en wist het spel in zijn voordeel te spelen: we gingen rechtstreeks naar Dassa, waar de burgemeester uiteindelijk op eigen gelegenheid verscheen.

Eerst openden we in Dassa een nieuwe rurale bank, een primeur voor THP. In deze bank werd het geld gestopt dat werd uitgespaard omdat de lokale overheid de kosten betaalde van de kleuterschool bij het epicentrum. Hierdoor konden de vrouwen van twee in de buurt gelegen epicentra het geld van deze bank gebruiken om naar de markt te reizen en handel te drijven. Handig, om snel je inkomsten van die dag om te kunnen zetten in spaargeld want dan kan niemand er meer bijkomen. Zo kan het spel dus ook gespeeld worden, wanneer corruptie op de loer ligt in jouw context…

Het was eigenlijk een spannend verhaal met die bank. Hoewel THP wel het geld had om hem te bouwen, moest de burgemeester van Dassa eerst de grond ervoor beschikbaar stellen. THP koopt immers geen grond want zij zijn niet de eigenaar van de bank – dat zijn de comités van de epicentra. Maar de burgemeester speelde een politiek spelletje. Hij beloofde dit te regelen maar stelde het besluit dan toch steeds weer opnieuw uit. Totdat Pascal hem er vriendelijk aan herinnerde dat, als hij de bouwgrond en vergunning niet op tijd zou regelen, hij dat zelf aan de bezoekende investeerders én de 20.000 in zijn kiesregio gemobiliseerde vrouwen mocht uitleggen. Snoeihard als het moet, die Pascal. Maar het werkte wel! En nu staat er dus een kersverse bank. Weliswaar nog niet helemaal af maar toch is het de bank die niemand in Dassa deze vrouwen meer afneemt. Zelfs de burgemeester was er uiteindelijk trots op!

Zo doen wij dat hier!

Daarna reisden we naar het nieuwe epicentrum in Tré, een kort busritje maar voor de vrouwen uit de buurt nog altijd een uur loopafstand over een onverharde stoffige weg. We luisterden naar de lange speeches van alle hoogwaardigheidsbekleders, vertraagd door de vele vertalingen. Gelukkig werden de verplichte toespraken af en toe onderbroken door kleine groepjes vrouwen die een lied zongen, klapten en dansten. Uiteindelijk knipten we met elkaar het lint door en werd het een lang feest. De avond brachten we door in de zwoele buitenlucht, waarbij de Nederlandse ambassade zeer aangenaam gezelschap was. Ze vertelden veel achtergrondverhalen en gaven aan in elk geval de deur nog steeds open te houden voor een mogelijk intensievere samenwerking. Over langdurige besluitvormingsprocessen gesproken…

Als toetje kreeg Evelijne Bruning, directeur THP Nederland, die dag een serieus huwelijksaanzoek van de politiechef van Dassa. Een boomlange man, in een zwart leren pak, die de hele dag nog geen druppel zweet vertoonde. Als ze zijn derde vrouw worden, zou hij graag in ruil daarvoor een huis voor haar bouwen. Toen ze de politiechef vertelde dat Nederlandse mannen, in elk geval die van haar, voor de kinderen zorgen en het huishouden doen, viel hij van het lachen bijna van zijn motorfiets. Zoiets belachelijks had hij nog nooit gehoord. Nederlandse vrouwen waren bij nader inzien toch wel erg duur. Vereerd door het aanzoek, maar toch helaas ervoor gekozen dit spel te verliezen, bepaalde Evelijne haar eigen spelregels!

Ken jij de politieke spelregels van de macht en kantoorpolitiek?

De genoemde ervaringen deden mij maar weer eens beseffen hoe belangrijk het is om de regels van je context te kennen. Zonder inzicht in de spelregels kun je het spel niet succesvol spelen. Hoe oefen jij invloed uit op je context en op de politieke besluitvormingsprocessen binnen je organisatie, die niet altijd even transparant en helder zijn?

Bij het verlaten van Benin werd me tot drie maal toe gevraagd of ik nog euro’s in bezit had. Na drie keer volhardend en met een stalen gezicht ‘nee’ gezegd te hebben tegen de diverse douaniers mocht ik uiteindelijk door…met nog 150 euro in mijn binnenzak klom ik het vliegtuig in en maakte ik me op voor de terugreis. Dit spel kende ik!

PS. Evelijne, dank voor jouw inspirerende input voor dit blog!

Wil je meer informatie, neem dan contact op met Muriel Schrikkema.