Binnen veel sectoren verandert het speelveld continu. Dat vraagt om aanpassingen van de visie, strategie, team ambitie, etc. Teamleiders en afdelingsmanagers hebben de taak om de nieuwe visie en ambities te vertalen naar het eigen team / de eigen afdeling. Dat is niet altijd eenvoudig. Zeker niet als je al je medewerkers enthousiast en gedreven wilt laten werken aan de nieuwe team ambities. En het liefst nog vanuit hun eigen kwaliteiten, drijfveren en ervaringen. We ondersteunen daarom veel leidinggevenden rond teamontwikkeling en het vormgeven van een nieuwe team ambitie om deze samen met elkaar succesvol te realiseren.
Onderstaande aanpak heeft twee gefuseerde gemeenten verder geholpen. Maar met een soortgelijke aanpak hebben we ook teams binnen een ambitieuze woningcorporatie, een management team van een snelgroeiend IT-bedrijf, de directie van een retailer met een nieuwe strategie en een nieuw samengesteld team binnen een zorginstelling succesvol ondersteund.
Het speelveld verandert
Een aantal factoren en ontwikkelingen maken dat het speelveld veranderd is voor de gemeente en daarmee ook voor het specifieke team. De gemeente is onlangs gefuseerd, het team heeft veel nieuwe taken toegewezen gekregen, de constellatie van mensen binnen het team is gewijzigd en een onderzoeksrapport heeft uitgewezen dat de samenwerking effectiever kan binnen het team.
De team ambitie en het beleidsplan wordt op basis van voorgenoemde ontwikkelingen aangepast en is continu in beweging. Hiermee wordt de vraag opportuun: Hoe effectiever samen te werken? Hoe de visie en gemeenschappelijke team ambitie leidend laten zijn en vanuit rol/taakduidelijkheid effectief leiderschap tonen. Om zo met elkaar steeds beter te worden in het realiseren van die gemeenschappelijke team ambitie.
Hieronder de opzet van dit succesvolle programma met aantoonbare resultaten.
Het programma: effectiever samenwerken aan de nieuwe team ambitie
Onderdeel 1: Effectief samenwerken aan de team ambitie – waar aandacht aan besteden?
Tijdens het ochtendprogramma kregen de teamleden een goed beeld van hoe samenwerken aan gemeenschappelijke doelen bijdraagt aan een nog beter resultaat. Ook ontdekten ze hoe succesvolle professionals samen bijdragen aan gemeenschappelijke doelen vanuit de eigen discipline en expertise: welke 5 zaken vragen aandacht en wat kan jouw rol zijn om hier positief invloed op uit te oefenen?
Er was duidelijkheid nodig wat betreft de gemeenschappelijke resultaten die behaald dienden te worden met elkaar. Daarnaast was vertrouwen nodig, om elkaars meningen te kunnen beluisteren en daarover het gesprek (‘conflict’) aan te durven gaan hoe daaraan bij te dragen. Pas als er ook naar jouw mening wordt geluisterd en besluitvorming duidelijk en transparant wordt gecommuniceerd (jouw mening daarin meegewogen) voel je je betrokken en ben je in staat jezelf en anderen aan te spreken op taken en verantwoordelijkheden. Dan hoef je geen sabotagegedrag te vertonen in termen van:
- over elkaar praten i.p.v. met elkaar, te lief zijn voor elkaar;
- geen fouten durven maken;
- ja zeggen en nee doen;
- alleen goed voor jezelf of eigen team zorgen.
Het resultaat van deze eerste trainingsochtend
Iedereen reflecteerde individueel en vanuit zijn of haar teamlidmaatschap. Men werd zich ervan bewust wat hij/zij al succesvol bijdraagt aan de gemeenschappelijke ambities waarmaken én dat ook hij/zij gemeenschappelijke resultaten onbewust nog tegenwerkt door:
- (nog) geen (voldoende) commitment te voelen;
- resultaat niet in gedragstermen met elkaar te bespreken;
- zelf niet optimaal te vertrouwen te zijn/ te geven;
- te veel vanuit het eigen belang/ eiland te functioneren;
- anderen te weinig te betrekken;
- mensen negatief aan te spreken of juist helemaal niet).
De middag werd besteed door met nadruk de organisatiewaarden verder te vertalen naar specifieke gedragsdoelen voor de teamleden.
Onderdeel 2: individuele feedforward analyse™, persoonlijke rapportage en coachgesprek
De afsluiting van de eerste trainingsdag was de introductie van de feedforward analyse™. De teamleden ontvingen na de training een digitale link naar feedforward analyse™. Dit om de teamintenties verder door te vertalen naar individueel gedrag.
Individuele feedforward analyse™ en coachgesprek:
- Wat vraagt effectiever samenwerken specifiek van jou in gedrag?
Tijdens dit programmaonderdeel kreeg ieder teamlid een goed beeld van welk gedrag en welke kwaliteiten het hoogst correleren met succesvol samenwerken met anderen en hoe zij zich daartoe verhouden, volgens zichzelf en volgens hun omgeving (360 graden). Op teamniveau kan namelijk de intentie met elkaar uitgesproken zijn om bepaalde zaken net even anders te doen tijdens de eerste trainingsdag, daarmee is het echter nog niet gebeurd. Intenties dienen persoonlijk gemaakt te worden, wil er ook daadwerkelijk juiste actie op genomen kunnen worden.
Het resultaat van de feedforward analyse™
- Met de feedforward analyse™ werd allereerst het individuele leerdoel(en) in ‘effectiever samenwerken’ concreet gemaakt.
- Daarnaast gaf het handvatten hoe hieraan te werken: welke kwaliteiten en gedrag vormen voor jou specifiek de hefboom ter vergroting van je effectiviteit?
- Zowel de eigen perceptie als de perceptie van de omgeving werd meegenomen. Duidelijk werd in hoeverre het zelfbeeld van het teamlid overeenkwam met het beeld van de omgeving.
- Ook is gekozen om een eindmeting te doen (na 12 maanden), om de concrete stappen in ontwikkeling zichtbaar te maken.
Onderdeel 3: Effectiever samenwerken aan team ambitie – hoe de kwaliteiten nog beter benutten in de takenverdeling?
Tijdens deze tweede dag training werden met elkaar ieders kwaliteiten en ontwikkelpunten gedeeld. Ook inventariseerden we welke stappen de individuele teamleden al hebben weten te maken in de afgelopen periode wanneer het ging om effectiever samenwerken en het effect daarvan op het functioneren binnen het team en de team ambitie. 
Daarnaast bespraken we het teamprofiel, dat was samengesteld o.b.v. alle individuele feedforward analyses: wat zegt dit teamprofiel over welke kwaliteiten we al goed laten zien in de samenwerking binnen ons team en wat mogelijk nog effectiever kan? Welke impact heeft dit op onze positionering? Willen we dat anderen op die wijze naar ons kijken of zoeken we naar wegen om die perceptie in nuance bij te sturen? Wat hebben we dan te doen?
Het groepsprofiel was opgemaakt o.b.v. de individuele profielen waarnaar we vervolgens weer inzoomden en de middag besteedden aan de verdere takenverdeling binnen het team. Wie kan nog beter benut worden op kwaliteiten door een effectievere takenverdeling?
Het resultaat van het programma: Effectiever samenwerken aan de nieuwe team ambitie
- De awareness rond de gemeenschappelijke TEAM AMBITIE (en hoe ieder individueel teamlid hieraan bijdraagt) werd duidelijk. Het gemeenschappelijk resultaat voor alle betrokkenen werd helder. En wat dit betekent voor het gedrag van de individuele teamleden.
- Het COMMITMENT werd uitgesproken om optimaal aan de gemeenschappelijke visie bij te willen dragen en om met elkaar te leren dit steeds beter te doen. Door o.a. beelden en perspectieven uit te wisselen wat we hierin al goed doen en wat daarin beter kan. Maar ook door het in kaart brengen van de diverse aanwezige kwaliteiten en met elkaar te delen welk potentieel aan kwaliteiten nog beter benut kon worden.
- Iedereen heeft inzicht in wat een succesvolle realisatie van de gemeenschappelijke team ambitie vraagt van dit team en van een ieder aan specifiek gedrag / ACTIES. Hierdoor kunnen de teamleden elkaar hierop positief gaan aanspreken.
- De feedforward analyse™ heeft de individuele- en teamkwaliteiten concreet en inzichtelijk gemaakt. De her-meting liet enorme PROGRESSIE zien binnen het team.
Graag ondersteunen wij ook jou en je collega’s bij het realiseren van jullie ambities, positionering, doelen, etc. Dit doen we binnen vele organisaties, waaronder: gemeente Maastricht, RTL Nederland, ABN Amro bank, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), Wageningen Universiteit & Research, Hands On Information Management, Merem Medische Revalidatie, Staatsbosbeheer, Scholengroep Het Plein, Nederlandse Gasunie en Liandon.
We denken graag met je mee, ontwerpen interventies en helpen je het gewenste resultaat te realiseren. Neem voor meer informatie of het maken van een afspraak contact op met Marco Schreurs of Muriel Schrikkema (035-6037979).
Veelgestelde vragen over teamontwikkeling en High Performance Teams
Wat is teamontwikkeling?
Teamontwikkeling is het proces waarin een groep mensen zich ontwikkelt tot een hecht en effectief samenwerkend team. Dat vraagt om aandacht voor onderlinge communicatie, heldere doelen, duidelijke rollen, vertrouwen en een open aanspreekcultuur. Teams doorlopen vaak verschillende fasen, van oriëntatie en conflict tot prestatie en reflectie. Effectieve teamontwikkeling helpt om obstakels bespreekbaar te maken, samenwerking te verbeteren en (team)doelen sneller en duurzamer te bereiken.
Hoe bouw je aan een High Performance Team?
Een High Performance Team ontstaat wanneer teamleden een gezamenlijk doel nastreven, elkaar vertrouwen, eigenaarschap nemen en continu willen verbeteren. De basis ligt in gedeelde ambities, psychologische veiligheid, constructieve communicatie en duidelijke afspraken. Leiderschap speelt een sleutelrol door richting te geven, samenwerking te stimuleren en ruimte te geven voor feedback en reflectie. Het bouwen aan een High Performance Team vraagt tijd, consistentie en de bereidheid om gedrag bespreekbaar te maken.
Wat is de rol van de leider/manager in teamontwikkeling?
De teamleider speelt een centrale rol in het vormgeven en begeleiden van teamontwikkeling. Dit betekent niet alles zelf oplossen, maar voorwaarden scheppen voor samenwerking en groei. Een goede leider zorgt voor heldere doelen, stimuleert open communicatie, bewaakt veiligheid en moedigt teamleden aan om verantwoordelijkheid te nemen. Leiderschap vraagt om een balans tussen duidelijkheid en ruimte, resultaatgerichtheid en aandacht voor mensen – vaak omschreven als de combinatie van ‘caring’ en ‘daring’.
Hoe ontstaat vertrouwen binnen een team?
Vertrouwen groeit wanneer teamleden het gevoel hebben dat ze gehoord worden, zichzelf kunnen zijn en kunnen rekenen op elkaar. Dit ontstaat door een open dialoog, het nakomen van afspraken, het geven van erkenning en het op een veilige manier bespreekbaar maken van fouten of dilemma’s. Teams waarin vertrouwen ontbreekt, laten vaak terughoudend gedrag zien. Vertrouwen bouwen kost tijd, maar is de sleutel tot effectieve samenwerking en hoge betrokkenheid.
Hoe krijg je teamleden in de actiestand?
Teamleden komen in beweging wanneer ze zich betrokken voelen bij het gemeenschappelijke doel, weten wat er van hen verwacht wordt en het vertrouwen krijgen om zelf beslissingen te nemen. Onduidelijkheid, gebrek aan richting of een te controlerende leiderschapsstijl kunnen ervoor zorgen dat mensen afwachtend worden. Door doelen samen scherp te stellen, ruimte te geven voor initiatief en regelmatig constructief te reflecteren op het proces, ontstaat meer eigenaarschap en motivatie.
Hoe herken je dat je team niet goed functioneert – en waar ligt dat aan?
Een team dat niet lekker loopt, laat dat vaak op allerlei manieren zien: mensen trekken zich terug of zeggen juist alles in de wandelgangen. Frustraties blijven sudderen of komen steeds weer terug. Er is minder initiatief, overleg voelt als tijdverspilling, en beslissingen blijven uit of worden eindeloos herkauwd. Dit zijn signalen dat de samenwerking stokt. De oorzaken liggen meestal dieper: onduidelijke doelen, onuitgesproken verwachtingen, zwak of onduidelijk leiderschap, en het ontbreken van psychologische en sociale veiligheid. Ook externe druk zoals hoge werkdruk of wisselende prioriteiten kunnen samenwerking ondermijnen. Hoe langer deze signalen genegeerd worden, hoe lastiger het wordt om het tij te keren.
Wanneer is teamcoaching zinvol?
Teamcoaching is zinvol wanneer een team moeite heeft met effectief samenwerken, steeds tegen dezelfde problemen aanloopt of een belangrijke verandering doormaakt, zoals nieuwe doelen, een andere samenstelling of een veranderende context. Ook teams die willen groeien en het gevoel hebben dat er méér in zit, kunnen veel baat hebben bij coaching.
Hoe stimuleer je eigenaarschap in een team?
Eigenaarschap ontstaat wanneer teamleden zich verantwoordelijk voelen voor hun bijdrage én voor het gezamenlijke resultaat. Dit groeit als mensen ruimte krijgen om zelf beslissingen te nemen, invloed hebben op doelen en betrokken worden bij het proces. Heldere verwachtingen, autonomie binnen kaders, en het bespreken van gedrag en resultaten dragen hieraan bij. Ook het benoemen van successen én leerpunten helpt om eigenaarschap te versterken.
Wat zijn kenmerken van een High Performance Team?
Een High Performance Team heeft duidelijke doelen, wederzijds vertrouwen en een gezamenlijke focus op continue verbetering. Teamleden nemen eigenaarschap, geven elkaar feedback en durven verschillen bespreekbaar te maken. Ze zijn wendbaar, leren van fouten en streven naar kwaliteit in hun werk. De samenwerking is open en doelgericht, met ruimte voor reflectie én actie. Leiders vervullen een voorbeeldrol door richting te geven en eigenaarschap te stimuleren. Zo ontstaat een cultuur waarin teams duurzaam presteren én zich blijven ontwikkelen.
Wat kun je doen als teamleden niet goed samenwerken?
Gebrekkige samenwerking komt vaak voort uit onuitgesproken verwachtingen, onduidelijke afspraken of gebrek aan veiligheid. Het helpt om de samenwerking niet alleen te beoordelen op gedrag, maar ook te kijken naar de onderliggende oorzaken. Het voeren van open gesprekken over samenwerking, rollen, werkdruk en communicatiepatronen is een belangrijke eerste stap. Door het team gezamenlijk verantwoordelijkheid te geven voor verbetering, ontstaat ruimte voor verandering.
Hoe meet je de effectiviteit van een team?
De effectiviteit van een team is zichtbaar in het behalen van doelen, maar ook in de kwaliteit van de samenwerking, het leervermogen en het aanpassingsvermogen bij veranderingen. Signalen zoals hoge betrokkenheid, gedeelde verantwoordelijkheid, openheid in communicatie en het vermogen om conflicten op te lossen wijzen op een effectief team. Evaluatie kan zowel op inhoud (resultaten) als proces (samenwerking, interactie, betrokkenheid) plaatsvinden.
Wat levert teamcoaching op?
Goede teamcoaching leidt tot helderdere doelen, betere samenwerking, meer onderling vertrouwen en een open aanspreekcultuur. Teams gaan effectiever communiceren, maken betere afspraken en nemen meer gezamenlijk eigenaarschap. Dat vertaalt zich in hogere productiviteit, meer werkplezier en betere resultaten. Bovendien vergroot teamcoaching het leervermogen van het team – essentieel in een steeds veranderende werkomgeving.
Wat maakt een team weer effectief?
Teams worden weer effectief als ze samen helderheid creëren over doelen, rollen en onderlinge afspraken, én actief bouwen aan onderling vertrouwen. Dat vraagt om eerlijke gesprekken over wat wel en niet werkt, op een manier die mensen open houdt en uitnodigt om mee te denken. Feedforward helpt daarbij: door samen te kijken naar gedrag in concrete werksituaties en te benoemen wat helpt of belemmert, komt de samenwerking in beweging. Niet door harder te werken, maar door slimmer samen te werken aan wat echt nodig is om resultaten te boeken.