Zij die de spelregels van de organisatie kent, kan ze weer negeren

Ook in jouw organisatie is er een spel met eigen regels. Spelregels die voor sommigen zo vanzelfsprekend en natuurlijk aanvoelen, dat ze amper meer voelen dat het spelregels van de organisatie zijn. En juist wie de spelregels van de organisatie kent, kan het zich permitteren ze af en toe te overtreden. Vaak zijn mannen, en zeker mannelijke managers, er goed in thuis. Voor vrouwen zijn deze spelregels van de organisatie niet zo vanzelfsprekend. Sterker nog, zij hebben hun eigen regels en zijn zich er vaak niet eens van bewust dat ze in een nieuw politiek spel terecht zijn gekomen.

Wat het nog lastiger maakt, is dat veel van de spelregels van de organisatie langzaam ongeschreven regels zijn geworden. Ze worden door niemand meer uitgelegd. Er wordt van je verwacht dat je die spelregels gewoon kent. Zo staat er wel in je arbeidscontract hoeveel uur je behoort te werken, maar niet dat de belangrijkste beslissingen in jouw organisatie eigenlijk in de wandelgangen worden genomen.

Hoe organisaties talent verkwisten

Niet-spelers merken niet zo snel dat ze andere spelregels volgen dan in de organisatie gehanteerd worden. Ze merken wel dat ze die felbegeerde promotie mislopen, en dat terwijl ze nog wel zo hard hebben gewerkt. Heeft dan niemand gezien dat ze die wilden? Waarom worden ze gepasseerd? Ze bereiden zich 150 procent voor op die belangrijke vergadering – en komen dan tot de ontdekking dat de besluiten al genomen zijn. Ze worden qua carrièrestappen ingehaald door jongere en in hun ogen soms zelfs minder goed gekwalificeerde collega’s. Ze raken zo gedemotiveerd. En wanneer dat gevoel lang genoeg aanhoudt, stappen ze op.

Jouw kans als manager om te scoren

Vrouwen kunnen wel wat training gebruiken om de spelregels te leren. Wanneer jij vrouwen hier goed in begeleidt, zullen ze betere resultaten behalen voor jouw team. Leer ze daarom hoe het spel in jouw organisatie werkt. Dat spel verschilt per organisatie en per branche. Toch zijn er algemene regels te noemen, die zich overal in meer of mindere mate voordoen. En hoe hoger je komt in organisaties, des te meer krijg je met ‘het spel’ te maken.

Herken jij de spelregels van de organisatie?

Er is een top-down machtsverdeling. Spelspelers richten zich sterk naar de mensen met meer macht en ze bouwen actief aan goede relaties met deze mensen.
Spelspelers zoeken constant naar manieren om te groeien in aanzien, positie en salaris. Ze begrijpen dat dit onderdeel is van het spel.
Alle functies kennen een functieomschrijving, die verantwoordelijkheden geven, maar ook afbakenen. Je neemt niet alle zorgen van de afdeling op je, als dat niet je taak is.
Alle beoordelingen en benoemingen gebeuren top-down, en daarom bouw je aan een stevig netwerk met deze beslissers.
Spelspelers weten dat tegenslag een onvermijdelijk onderdeel van het spel is. Je snel hervinden en weer doorgaan is hun devies.
Als speler ben je voorzichtig met het toegeven van je fouten en zwaktes.
Spelers van het spel benadrukken hun rol in het succes van de organisatie. Ze zijn gericht op het behalen van zichtbare resultaten.
Spelers van het spel kennen de dresscode van hun organisatie. Ze weten dat ‘soort zoekt soort’ ook met kledingkeuze te maken heeft. Ze kleden zich naar de functie die ze willen.
Spelers van het spel spreken zonder twijfel en hebben een krachtige woordkeuze.

Wie herkennen zich volgens jou hierin het meest, mannen of vrouwen? In het algemeen voelen mannen zich in deze manier van werken beter thuis. En daarom zijn ze betere ‘spelers’ in dit spel.

Dit doen de topspelers

Zoals in elk ander spel, zijn er ook topspelers. Topspelers zijn hier in hun natuurlijke element, ze bewegen zich moeiteloos, zien direct waar kansen liggen, en benutten die ook. In de afbeelding hieronder is het gedrag van goede spelspelers en anderen weergegeven.

Bron: Talking from 9 to 5, Deborah Tannen

Bekijk ook deze lijst eens vanuit het man/vrouw-perspectief. Boven welk rijtje zet je de ‘typische man’? En waar zet je de ‘echte vrouw’?

Leer vrouwen de spelregels van de organisatie spelen

Bespreek de geschreven en ongeschreven regels van het spel in je organisatie. Laat vrouwen weten dat je hen hierdoor een betere speler van het spel kan maken, wat jou en je afdeling zeker ten goede zal komen. Je kunt het beste eerst algemeen beginnen, zoals bijvoorbeeld met ´ Waar, met wie en hoe worden beslissingen genomen?´ In de loop van je mentorschap kun je steeds meer persoonlijke input geven. Moedig vrouwen aan op het spel te gaan letten. Je zult merken dat ze, doordat ze het beter gaan doorzien, luchtiger worden over het spel en zijn elementen.

Als de vrouw die jij coacht het spel steeds beter is gaan herkennen, coach haar dan op specifieke situaties, zoals een belangrijke vergadering waarbij zij jouw afdeling vertegenwoordigt.

Nieuwe spelers van het spel hebben een herwonnen vrijheid: ze zijn bewust bekwaam geworden. En het geeft hen nieuwe mogelijkheden om de spelregels van de organisatie mee te veranderen, want zij die de regels kent, kan ze weer negeren.

Over Esther Mollema: sinds 1999 is Esther Mollema oprichter en directeur van Direction Europe (www.leiderschapontwikkelen.nl), een trainings- en ontwikkelingsbureau voor programma’s op het gebied van leiderschap en diversiteit. Ook is ze algemeen directeur van het HPO Center, een kennis- en inspiratie centrum op het gebied van High Performance Organizations. Esther schreef eerder het managementboek ‘50% meer talent’. Esther begeleidt en adviseert organisaties, zoals Royal HaskoningDHV, Gasunie, KPN, Universiteit Utrecht, ING, Rijkswaterstaat, Philips Lighting, Gemeente Heemskerk, EY, AMC, Abbott, VU Amsterdam, Schiphol en gemeente Enschede rond diversiteit en inclusion.