We hebben groei-overstijgend gedrag van leiders nodig

‘Het structureel opvoeren van groeistress kan met recht gezien worden als grensoverschrijdend leiderschap. Bij een mensgerichte organisatie is dit onacceptabel, omdat de mens centraal staat en het welzijn voorop. De mens is het doel en duurzaam resultaat een logisch gevolg’, aldus Sven Rickli, organisatie psycholoog[1].

Voorgaande herken ik, Muriel Schrikkema, bij veel van mijn relaties. Ook daar lijkt de drijfveer (nog steeds) eenzijdig groei te zijn. Veel managers en medewerkers gaan hierin mee, geven het uiterste, raken uitgeput en vallen om. Wat we weten van duurzame high performers, die we bestuderen vanuit ons HPO Center (www.hpocenter.nl) en de feedforward analyse™ (www.feedforwardanalyse.nl), is dat zij om te excelleren energie, inspiratie en aandacht nodig hebben. En daar gaat de groei-gedachte vaak aan voorbij. Het vinden van jouw drijfveer, passie en inspiratie en hoe jij daar op verder wilt ontwikkelen vraagt aandacht en kost tijd. Organisaties moeten de tijd nemen om hun medewerkers te begrijpen.

We hebben dan ook “groei-overstijgend” gedrag van leiders nodig. Een focus op het vermenselijken van organisaties zoals Rickli dat noemt. Meer “caring” leiderschap tonen zoals ik dat noem. Mensen hebben de juiste aandacht nodig om te excelleren.

Luistervaardigheden voor leiders en managers

In een wereld waar snelle reacties en productiviteit worden gewaardeerd, is het waardevolle aspect van écht luisteren vaak over het hoofd gezien. Momenten van oprechte aandacht zijn zeldzaam. Toch wijst Sarah Sarkis, psycholoog en senior directeur van prestatiepsychologie bij Exos[2], op het belang van actief luisteren. Voor leiders gaat het niet enkel om het opvangen van woorden, maar om het vatten van de diepere lagen en emoties in een gesprek. Door deze vaardigheid te beheersen, kunnen managers hun teams effectiever begeleiden en naar groter succes leiden op de langere termijn. Echt luisteren gaat verder dan alleen het verwerken van woorden; het gaat om het begrijpen van de emoties, motivaties en zorgen die achter die woorden schuilgaan.

Waarom actief luisteren essentieel is voor leiders:

1. Teamvertrouwen opbouwen: Wanneer teamleden voelen dat er naar hen wordt geluisterd, bouwt dit vertrouwen op. Dit leidt tot een open communicatie, wat cruciaal is voor effectief teamwerk.
2. Beter inzicht in teamdynamiek: Door actief te luisteren, kunnen leiders de onderliggende spanningen en dynamieken binnen een team begrijpen en proactief aanpakken.
3. Innovatie stimuleren: Nieuwe ideeën ontstaan vaak uit gesprekken. Door echt te luisteren, kunnen leiders innovatieve oplossingen herkennen en ondersteunen.
4. Conflictbeheersing: Actief luisteren stelt leiders in staat om conflicten in een vroeg stadium te herkennen en te bemiddelen voordat ze escaleren.

Oprechte Aandacht:

Kortom, wanneer teamleden zich echt beluisterd en gehoord voelen, zullen ze makkelijker bespreekbaar maken dat ze graag bijdragen aan de groei-gedachte én tegelijkertijd ook hun ervaringen en zorgen daaromtrent delen en wat zij daar specifiek voor nodig hebben. Om zo samen te zoeken naar hoe ieder kan (blijven) excelleren en met toegevoegde waarde bijdragen vanuit inspiratie, motivatie en energie. Ook op de langere termijn. Dus naast “daring” (resultaatgericht) leiderschap is in groeigerichte organisaties ook meer “caring” (mensgericht) leiderschap nodig.

Strategieën om luistervaardigheden te verbeteren

Naast de door Sarkis voorgestelde methoden, zijn hier enkele extra strategieën die managers en leiders kunnen toepassen:

1. Aanwezig zijn: Door volledig aanwezig te zijn in het moment, zonder afleiding, kunnen leiders effectiever luisteren en reageren op wat er wordt gezegd. Zorg dus voor een context waar je je kunt focussen op datgene wat er gezegd wordt.
2. Open lichaamstaal: Lichaamstaal zoals oogcontact maken, knikken en een open houding aannemen kan helpen om te laten zien dat je volledig betrokken bent bij het gesprek.
3. Feedforward geven: Laat de ander weten dat je hebt geluisterd door relevante feedforward te geven en door actief vragen te stellen: als ik het goed begrijp hoor ik je zeggen… én wat ik nog niet helemaal begrijp is…
4. Vermijd onderbrekingen en laat stiltes vallen: Laat de ander volledig (uit)praten voordat je reageert, dit toont respect en geeft je ook een vollediger beeld van hun perspectief.

Conclusie

In de huidige tijd, waarin we meer groei-overstijgend gedrag moeten vertonen en mensgerichter moeten zijn als leiders, is het vermogen om actief en empathisch te luisteren onmisbaar. Het is niet alleen een vaardigheid, ook een mindset. Wanneer goed beoefend, kan dit organisaties transformeren en leiden tot een meer inclusieve, begripvolle en productieve werkomgeving. Dit geldt ook voor jouw werkomgeving!

We ondersteunen veel profit, non-profit en overheidsorganisaties met lezingen, workshops en maatwerkprogramma’s. Neem contact op voor meer informatie of het maken van een afspraak met Muriel Schrikkema (schrikkema@dir.nl of 035 603 7979).

Belangrijkste leerpunten uit dit artikel:

1. Mensgericht leiderschap: Groei mag niet ten koste gaan van het welzijn van medewerkers. In mensgerichte organisaties staat de mens centraal.
2. Groei-overstijgend gedrag: Leiders moeten zich focussen op het welzijn, de passie en de inspiratie van medewerkers in plaats van enkel groei.
3. Actief luisteren: Leiders moeten niet alleen naar woorden luisteren, maar ook de emoties en zorgen erachter begrijpen. Dit bouwt vertrouwen op, biedt inzicht in teamdynamieken, stimuleert innovatie en helpt bij het beheren van conflicten.
4. Verbeteren van luistervaardigheden: Leiders kunnen hun luistervaardigheden verbeteren door aanwezig te zijn, open lichaamstaal te tonen, feedforward te geven en anderen te laten uitspreken.
5. Caring & Daring leiderschap: Voor effectief leiderschap is een balans nodig tussen ‘daring’ (resultaatgericht) en ‘caring’ (mensgericht) kwaliteiten tonen. Leiders moeten de moed hebben om resultaten na te streven én ook de empathie om hun team optimaal te ondersteunen.
6. Inclusieve werkomgeving: Actief en empathisch luisteren is essentieel voor leiders om een meer inclusieve en productieve werkomgeving te creëren.

[1] Post Sven Rickli op LinkedIn

[2] Artikel “Psychologist: The No. 1 soft skill highly successful people use at work—‘It’s like having a superpower’”.