Wat is leiderschapsontwikkeling?
Wat is leiderschapsontwikkeling? En gaat het dan alleen over leidinggevenden of ook over medewerkers? Eerst een algemene definitie van leiderschapsontwikkeling:
Leiderschapsontwikkeling is een proces waarbij leidinggevenden en medewerkers hun vaardigheden, kennis, kwaliteiten en gedrag ontwikkelen om effectiever te worden in hun werkzaamheden. Het doel is om hun vermogen te vergroten om anderen te leiden, te inspireren en te motiveren om resultaten bereiken. Het kan zowel gericht zijn op het leiden van een team, organisatie of project, als op het leidinggeven aan jezelf (persoonlijk leiderschap). Het ontwikkelen van leiderschap is een continu proces dat vaak begint bij zelfreflectie op de eigen sterke en zwakke punten en het stellen van doelen voor verdere groei en ontwikkeling.
In dit artikel bespreken we leiderschapsontwikkeling van leidinggevenden en welke aandachtspunten van belang zijn.
Wil je je leiderschap verder ontwikkelen? Individueel of met je management team? Neem dan contact op met Muriel Schrikkema of Marco Schreurs (T. 035-6037979) voor het bespreken van de mogelijkheden.
Leiderschapsontwikkeling: Een continu proces van groei en ontwikkeling
Leiderschap is een belangrijk aspect voor het behalen succes van elke organisatie. Of het nu gaat om het leiden van een team of leidinggeven aan jezelf, leiderschap ontwikkelen is een continu proces van groei en ontwikkeling. Het gaat om het ontwikkelen van vaardigheden, kennis, kwaliteiten en gedrag om effectiever te worden (in het leiden, inspireren en motiveren van anderen om hun) doelen te bereiken. Leiderschapsontwikkeling is een continu proces dat vaak begint bij reflectie op eigen sterke en verbeterpunten en het stellen van doelen voor verdere groei en ontwikkeling. Dit kan gebeuren door middel van zelfreflectie, feedback van anderen en het volgen van trainingen en opleidingen. Het gaat erom dat je bewust bent van je eigen mindset en capaciteiten en dat je actief werkt aan het verbeteren hiervan. En dat niet voor even, maar continu gedurende je carrière.
Leiderschapsontwikkeling vraagt om een ‘growth mindset’
Leiderschapsontwikkeling begint vaak met zelfreflectie op je eigen sterke en zwakke punten als leider. Door inzicht te krijgen in je eigen persoonlijkheid, waarden en overtuigingen, kun je beter begrijpen hoe je impact hebt op anderen en waar je nog kunt groeien. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken of leiders instaat zijn om zichzelf verder te willen ontwikkelen als leider.
Carol Dweck, hoogleraar psychologie aan Stanford University, ontwikkelde de theorie dat je manier van denken over je eigen talenten en vaardigheden bepalend is voor hun ontwikkeling. Mensen met een ‘fixed mindset’ geloven dat hun talenten vaststaan en focussen zich op het bewijzen hiervan, terwijl ze hun tekortkomingen verbergen en defensief reageren op fouten. Mensen met een ‘growth mindset‘ geloven dat ze hun talenten kunnen ontwikkelen door inzet en volharding, zijn leergierig en durven uitdagingen aan te gaan. Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar kundigheid bij het het starten van een leiderschapsontwikkeling programma, maar ook naar een ‘growth mindset’: een liefde voor leren, openheid voor feedback en het vermogen om obstakels te overwinnen.
Leiderschapsontwikkeling begint daarom bij de leergierigheid van de leider, omdat hun voorbeeldgedrag een grote invloed heeft op de medewerkers. Het gedrag van de leider is besmettelijk en kan de gewoonten van het team veranderen. Leiders die zichzelf regelmatig onderzoeken en hun gedrag aanpassen, zullen zien dat dit gedrag wordt overgenomen en dat de cultuur van het team verandert.
High Performance Leiderschap
Vanuit Direction hebben wij, samen met Dr. André de Waal MBA, in 2007 het HPO Center opgericht. HPO staat voor High Performance Organisatie. Op basis van wetenschappelijk- en praktijkonderzoek weten we veel over de succesfactoren van High Performance Leider. Wanneer je start met leiderschapsontwikkeling, kijk dan ook eens naar de kenmerken van een High Performance Leider.
High Performance Leiders zijn leiders die zich richten op het bereiken van excellente prestaties door een combinatie van harde vaardigheden (zoals technische kennis, prestatiegerichtheid, besluitvaardig, etc.) en zachte vaardigheden (zoals persoonlijke aandacht, coachende vaardigheden, vragen stellen en luisteren, etc.). Ze zijn zich bewust van de noodzaak om zichzelf en hun team voortdurend te ontwikkelen en te verbeteren, en hebben een growth mindset. Ze hebben een duidelijke visie en voeren hierover een continue dialoog met hun medewerkers. Een dialoog omvat niet alleen spreken, maar ook luisteren en begrijpen wat anderen zeggen. Het gaat erom dat je empathisch bent en je kunt inleven in de behoeften en wensen van anderen. En dat je na de dialoog actie onderneemt.
High Performance Leiders zijn ook standvastig in het implementeren van de visie, terwijl ze ook flexibel kunnen reageren op veranderingen en uitdagingen. Het ontwikkelen van zowel harde als zachte vaardigheden is essentieel voor het bereiken van excellente prestaties als leider en het bevorderen van een positieve en productieve werkomgeving.
High Performance Leiderschap gaan daarmee verder dan traditionele leiderschapsbenaderingen, omdat het niet alleen gericht is op het behalen van resultaten, maar ook op het ontwikkelen van een cultuur van continue verbetering en groei. Het richt zich op het creëren van een omgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen, vertrouwen hebben in hun leiders en gemotiveerd zijn om hun potentieel te bereiken.
In essentie gaat High Performance Leiderschap over het creëren van een omgeving waarin medewerkers kunnen excelleren en bijdragen aan de groei en prestaties van de organisatie, terwijl er tegelijkertijd aandacht wordt besteed aan het ontwikkelen van een cultuur van continue verbetering en groei. Een HPO-diagnose kan je organisatie helpen om een compleet beeld te krijgen van de HPO-status van de organisatie, inclusief de kwaliteit van het leiderschap.
Er is geen ‘beste’ leiderschapsstijl
Vanuit het HPO-onderzoek weten we dat er geen ‘beste’ leiderschapsstijl is. Coachend leiderschap. Autoritair Leiderschap. Over het algemeen hangt de beste leiderschapsstijl af van de situatie en de omstandigheden waarin een leider zich bevindt. Er bestaat niet één universele leiderschapsstijl die geschikt is voor alle situaties en alle soorten organisaties.
Het is belangrijk voor leiders om te begrijpen dat verschillende situaties verschillende stijlen vereisen. Bijvoorbeeld, in een crisissituatie kan een iets meer directieve stijl waarbij de leider veel controle heeft en beslissingen neemt zonder veel overleg met anderen, effectief zijn. Maar in een situatie waar innovatie en creativiteit belangrijk zijn, kan een coachende of democratische stijl, waarbij de leider de medewerkers aanmoedigt om hun ideeën te delen en samen te werken aan oplossingen, effectiever zijn.
Bovendien hebben verschillende medewerkers en teams verschillende behoeften en vereisen ze verschillende leiderschapsstijlen. Sommige medewerkers hebben meer begeleiding en sturing nodig, terwijl anderen meer autonomie en ruimte nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Een goede leider is in staat om verschillende stijlen te gebruiken, afhankelijk van de situatie en de behoeften van zijn of haar team en medewerkers.
Bij leiderschapsontwikkeling is het belangrijk om als leider te leren wat de eigen leiderschapsstijl is, welke kwaliteiten je hebt (bijvoorbeeld met een feedforward analyse™), evenals de behoeften en kenmerken van de situatie en het team. Door je eigen stijl te kennen, ontstaat er mogelijkheid om deze waar nodig op detail aan te passen aan de situatie en open te staan voor nieuwe ideeën en benaderingen. Hierdoor wordt je effectiever, terwijl je toch trouw blijft aan jezelf en je eigen stijl.
Wil je je leiderschap verder ontwikkelen? Individueel of met je management team? Neem dan contact op met Muriel Schrikkema of Marco Schreurs (T. 035-6037979) voor het bespreken van de mogelijkheden.
Veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap
Wat is persoonlijk leiderschap?
Persoonlijk leiderschap betekent dat je bewust regie neemt over je eigen ontwikkeling, gedrag en keuzes. Het begint met zelfinzicht: weten wat jou drijft, waar je sterke kanten liggen en waar je nog in wilt groeien. Van daaruit maak je keuzes die passen bij wie je bent en wilt zijn – als professional én als mens. Persoonlijk leiderschap draait niet om macht of positie, maar om richting geven aan jezelf, met reflectie, veerkracht en een helder besef van je waarden.
Hoe ontwikkel ik persoonlijk leiderschap?
Persoonlijk leiderschap ontwikkel je door regelmatig stil te staan bij jezelf: wat gaat goed, waar wil je in groeien, wat vraagt meer aandacht? Reflectie, coaching en ontwikkelgesprekken helpen je om bewustere keuzes te maken. Bij Feedforward in Leiderschap moedigen we aan om juist vooruit te kijken: wat wil je bereiken, en hoe zet je daar zelf stappen in? Door kleine, gerichte acties bouw je stap voor stap aan leiderschap dat echt bij jou past.
Wat is het verschil tussen persoonlijk en High Performance Leiderschap?
Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf kennen, jezelf sturen en blijven groeien. High Performance Leiderschap gaat een stap verder: het draait om het versterken van jezelf én het optimaal ondersteunen van anderen. High Performance Leiders bouwen sterke teams, stimuleren ontwikkeling en creëren een cultuur van openheid, eigenaarschap en resultaatgericht samenwerken. Ze zijn niet alleen persoonlijk krachtig, maar ook in staat om anderen in beweging te krijgen.
Waarom is zelfreflectie belangrijk?
Zonder zelfreflectie blijf je doen wat je altijd deed, ook als het niet (meer) werkt. Zelfreflectie helpt je om bewust te worden van je gedrag, overtuigingen en de impact die je hebt op anderen. Voor leiders is dat essentieel: je bent voortdurend van invloed op je omgeving. Zelfreflectie is belangrijk omdat het je effectiever, eerlijker en menselijker maakt. Het is bij ons niet een los instrument, maar een essentieel onderdeel van leiderschapsgroei: een manier om sterker en bewuster te sturen.
Hoe kan ik leren omgaan met feedback?
Leren omgaan met feedback begint bij het herkennen van je eerste reactie: voel je irritatie, schaamte of juist opluchting? Probeer niet direct te reageren, maar neem even afstand. Vraag door: “Wat zag je precies gebeuren?” of “Wat had je liever gezien?” Zo maak je het concreter en leer je ervan. Schrijf het op, reflecteer, en kijk of er een patroon in zit.
Hoe helpt coaching bij persoonlijke ontwikkeling?
Coaching helpt je om stil te staan bij wie je bent, waar je tegenaan loopt en wat je echt belangrijk vindt. Een goede coach stelt vragen die je zelf (nog) niet stelt, houdt je een spiegel voor en ondersteunt je bij het maken van keuzes die passen bij jouw groei. Of het nu gaat om het versterken van je leiderschap, het vinden van werkplezier of het doorbreken van patronen: coaching maakt het concreet, praktisch en verdiepend. En altijd vanuit jouw kracht.
Wanneer heb ik loopbaancoaching nodig?
Loopbaancoaching is waardevol wanneer je twijfelt over je volgende stap, vastloopt in je werk of juist een ambitie hebt die je beter wilt vormgeven. Het helpt je om helderheid te krijgen over je drijfveren, kwaliteiten en wensen. Samen met een coach onderzoek je wat er echt bij jou past en waar je energie van krijgt. Zo maak je keuzes die duurzaam zijn en die je richting geven in je werk én ontwikkeling.
Hoe kan ik mijn loopbaan beter plannen en ontwikkelen?
Een sterke loopbaan begint met richting. Stel heldere, haalbare doelen en bepaal welke stappen nodig zijn om daar te komen. Breng je kwaliteiten, interesses en waarden in kaart, zodat je keuzes maakt die echt bij je passen. Onderzoek welke kwaliteiten je nodig verder kan ontwikkelen voor je volgende stap en investeer gericht in je ontwikkeling – via trainingen, loopbaancoaching of praktijkervaring. Blijf leren, blijf nieuwsgierig. Netwerken is minstens zo belangrijk. Zoek actief contact met mentoren, collega’s en vakgenoten die je kunnen inspireren en verder helpen. Wees zichtbaar, deel je ambities en durf om hulp te vragen.
Wat is een High Performance Leider?
Een High Performance Leider weet resultaten te behalen zonder de menselijke kant uit het oog te verliezen. Deze leiders geven richting, maar ook ruimte. Ze bouwen aan vertrouwen in het team, stimuleren ontwikkeling en gaan moeilijke gesprekken niet uit de weg. Wat hen onderscheidt, is hun vermogen om zichzelf te blijven ontwikkelen én anderen daarin mee te nemen. Ze zijn nieuwsgierig, eerlijk, doelgericht – en altijd gericht op verbetering, samen.
Hoe herken je een leider zonder zelfreflectie?
Leiders zonder zelfreflectie herhalen vaak dezelfde fouten zonder ervan te leren. Ze leggen oorzaken van problemen buiten zichzelf, staan minder open voor feedback en zijn zich onvoldoende bewust van hun invloed. Dit kan leiden tot defensief gedrag, afname van vertrouwen en stroevere samenwerking in teams. Zelfreflectie zorgt juist voor openheid, leervermogen en betere keuzes. Leiders die reflecteren, bouwen aan vertrouwen en zijn beter in staat hun gedrag aan te passen aan wat de situatie vraagt.
Hoe helpt feedforward communicatie bij persoonlijk leiderschap?
Feedforward communicatie ondersteunt persoonlijk leiderschap door de aandacht te verleggen van oordelen en fouten naar groei en mogelijkheden. Je start bij kwaliteiten en kijkt samen naar wat sterker kan – altijd in relatie tot een gezamenlijk doel. Dat helpt je om opener te communiceren, eerlijker te reflecteren en gerichter te ontwikkelen. Feedforward nodigt uit tot dialoog in plaats van verdediging, en versterkt zo eigenaarschap, verbinding en leiderschap van binnenuit.
Hoe kies ik een coach die bij mij past?
Let bij het kiezen van een coach of programma vooral op visie, aanpak en persoonlijkheid. Voel je je gezien, begrepen en uitgedaagd? Sluit het traject aan op jouw leerstijl en ontwikkelvragen? In Feedforward in Leiderschap, ontwikkeld door Muriel Schrikkema, combineren we wetenschappelijke inzichten met persoonlijke coaching. Muriel is een ervaren coach en trainer die deelnemers helpt hun kwaliteiten te versterken en hun leiderschap verder te ontwikkelen – positief, concreet en mensgericht.
Wat doet een loopbaancoach?
Een loopbaancoach helpt je om richting te geven aan je werk en ontwikkeling. Samen onderzoek je je drijfveren, kwaliteiten, twijfels en ambities. Of je nu op een kruispunt staat in je carrière, meer werkplezier zoekt of je afvraagt of je huidige rol nog past – een loopbaancoach helpt je keuzes te maken die écht bij jou passen. De begeleiding is praktisch, reflectief en gericht op actie: wat wil je veranderen, en hoe zet je die stap?
Wat zijn kenmerken van een goede leider?
Goede leiders zijn helder, betrouwbaar en ontwikkelgericht. Ze geven richting, maar laten ook ruimte. Ze luisteren, spreken aan waar nodig en bouwen aan een veilige teamcultuur. In onze visie zijn High Performance Leiders in staat om betrokkenheid en productiviteit te stimuleren. Ze geloven in ontwikkeling – van zichzelf én van anderen – en durven verantwoordelijkheid te nemen, ook als het spannend wordt. Ze reflecteren op hun gedrag en blijven zich verbeteren.
Hoe weet ik of ik geschikt ben voor een leiderschapsrol?
Geschikt zijn voor leiderschap gaat niet alleen over ervaring of kennis, maar vooral over je houding. Ben je bereid om te luisteren, feedback te ontvangen en continu te leren? Kun je richting geven én anderen meenemen? Durf je besluiten te nemen en verantwoordelijkheid te dragen, ook voor lastige situaties? Als je nieuwsgierig bent naar je eigen rol, reflecteert op je gedrag en wilt groeien, heb je een sterke basis om je leiderschap te ontwikkelen.
Hoe breng ik meer rust in mijn werkdag als leider?
Leiders ervaren vaak drukte en versnippering. Meer rust begint met het helder hebben van de doelen en ambities van de organisatie. Door deze te vertalen naar eigen (team)doelen en prioriteiten, kun je bewuster keuzes maken: wat is echt belangrijk, en wat kan wachten of anders? Persoonlijk leiderschap helpt je om je eigen grenzen en energie te bewaken. Coaching of ontwikkelgesprekken kunnen daarbij helpen.
Hoe help ik mijn team om zelfstandiger te werken?
Zelfstandigheid ontstaat niet vanzelf. Als leider kun je dit stimuleren door heldere verwachtingen te scheppen, vertrouwen te geven en fouten te zien als leermomenten. Geef mensen ruimte om zelf keuzes te maken, maar blijf in gesprek over de voortgang. Met feedforward communicatie versterk je het ontwikkelklimaat in je team: je spreekt waardering uit en benoemt wat iemand nog méér zou kunnen ontwikkelen, zonder te vervallen in controle of kritiek.
Wat is High Performance Leiderschap (HPL) en hoe verhoudt het zich tot een High Performance Organisatie (HPO)?
High Performance Leiderschap (HPL) is de sleutel tot het realiseren van een High Performance Organisatie (HPO). Als oprichter van het HPO Center en wereldwijd HPO Expert, benadrukken wij het belang van leiders die zowel 'caring' als 'daring' zijn: ze tonen oprechte betrokkenheid bij hun medewerkers en durven tegelijkertijd duidelijke keuzes te maken. HPL gaat verder dan traditioneel leiderschap; het vraagt om voorbeeldgedrag, het creëren van een cultuur van continue verbetering en het verbinden van individuele kwaliteiten aan gemeenschappelijke doelen. Door te investeren in HPL, leg je de basis voor een organisatie die duurzaam presteert en waarin medewerkers zich betrokken en gewaardeerd voelen.