Waarom slimme managers soms domme beslissingen nemen

Door Esther Mollema – Managing Director Direction

Er worden door veel managers in bedrijven vaak domme beslissingen genomen. Wat gebeurt er in dit soort bedrijven en hoe kun je zelf betere beslissingen nemen? Prof. Dr. Marc Buelens (Vlerick Leuven Gent Management School) gaf in een lezing voor een van onze klanten een aantal belangrijke inzichten.

Wat maakt de mens bijzonder?

Een mens heeft een hersenstructuur in drie lagen. De eerste laag, de hersenstam, is ons reptielenbrein. Hierin zit onze reflex en al het handelen waar we niet bij na hoeven denken. De tweede laag is het limbisch systeem, ook wel het zoogdierenbrein benoemd. Daar zitten onze emoties en gevoelens. Wat de mens onderscheidt is de derde laag, de neo-cortex. Dat is het deel van het brein dat denkt en analyseert. Hier zit de kracht van de mens om goede beslissingen te nemen.

Toch lukt het ons vaak niet de neo-cortex goed te gebruiken. De twee andere hersenlagen overheersen vaak op het beslissingenmoment. Vaak is de emotie sterker dan de drang naar feitelijke informatie. Onze emotionele verlangens beïnvloeden in hoge mate (en veel meer dan we zelf zouden kunnen vermoeden) de manier waarop we informatie interpreteren, zelfs al proberen we objectief en fair te zijn. Als we niet oppassen, gaan we zelfs actief op zoek naar informatie die onze mening ondersteunt. Daarnaast leiden bijna alle mensen aan zelfoverschatting en een onrechtvaardig groot optimisme. Vooral in grote, moeilijke besluitvormingsprocessen overzien mensen niet de mogelijke gevolgen en zijn ze veel te veel geneigd de voordelen te overschatten.

Hoe kan je de Neo-cortex zijn werk laten doen?

Het is de kunst actief sturing te geven aan het gebruik van de neo-cortex. Bij belangrijke beslissingen moet je een situatie creëren waar de eerste twee hersenlagen geen ruimte hebben en waar vooral de neo-cortex haar werk kan doen.

• Het is af te raden beslissingen te nemen op je intuïtie. Focus je in het besluitvormingsproces om de emoties te beperken tot de uitvoering van de beslissing. Dit doe je door steeds een gestructureerd besluitvormingsproces te volgen.
• Vermijd situaties waar emoties snel overnemen. Zorg voor een neutrale setting.
• Neem geen beslissingen onder tijdsdruk. Probeer altijd tijd te kopen, investeer zelfs tijd in hoe je nog tijd kan winnen.
• Vergeet niet dat groepen beslissingen vaak nog wat emotioneler en gehaaster maken
• Het rationele brein heeft meer zuurstof nodig dan het emotionele. Ramen open, geen drank en veel slaap.

Wat moet je doen om goede besluiten te nemen en een organisatie te bouwen die vooral veel goede beslissingen neemt?

Jim Collins benadrukt in de bestseller Good to Great dat in High Performance Organisaties de nadrukt ligt op gelijk hebben (de feiten) en niet het gelijk krijgen. Good to Great bedrijven halen de emoties structureel uit het besluitvormingsproces en werken volgens besluitvormingssystemen die tijdsdruk vermijden. Ze nemen meer beslissingen gebaseerd op de neo-cortex dan andere bedrijven.

Hierdoor zijn slimme managers in staat:

• onaangename beslissingen te nemen
• alle feiten aan te horen, ook het slechte nieuws
• echt met elkaar het debat durven aangaan
• op feiten het conflict te zoeken
• regelmatig constructief te kijken naar wat beter kan (autopsies verrichten)
• agressief op zoek te gaan naar wat ze nog niet weten
• een beloningsbeleid aan te nemen welke gebaseerd is op het (h)erkennen van kosten van mislukking en baten van hoge betrouwbaarheid

Wat kenmerkt de Grootmeesters in Besluitvorming:

• Volgen steeds een gestructureerd proces. Denk niet dat u dit niet nodig hebt!
• Enkel als hiertoe de tijd ontbreekt, rekenen ze op hun intuïtie (controleer uw intuïtieve gedachtes met feiten en gebruik je emoties als signaal)
• Gebruiken intuïtie alleen op gebieden waar ze zeer veel ervaring hebben.
• “They do their own research: Check, Check , Double-check”
• Zoeken voortdurend tegenspraak
• Weten wanneer ze hulp moeten vragen
• Houden het eenvoudig (dit is het handelsmerk van de allergrootsten!)
• “God is in the details” (Mies van der Rohe)
• Ze zijn nederig

Over Moed

Marc Buelens mist in de educatie aan managers de aandacht voor MOED. Moed van de leiders en managers en moed in een organisatie. Er is geen substituut voor moed. Moed om voor het beste besluit te gaan, moed om de confrontatie aan te gaan. Veel managers moeten zich afvragen hoeveel moed ze hebben. Velen hebben hiervan te weinig. Moed is de onderscheidende factor van slimme managers.

Voor vragen over de maatwerk programma’s van Direction kunt u contact opnemen met Marco Schreurs (T. 035 – 603 7979).