Een vrouwenquotum, want het zijn allemaal maar gewoon mensen…

Intermediair berichtte over een onderzoek van de Tilburgse hoogleraar Eddy Cardinaels. Het onderzoek richt zich op gegevens van Nederlandse organisaties in 2007 en 2008. In die periode ontving namelijk de gemiddelde commissaris van een Nederlandse beursgenoteerde onderneming 38 duizend euro per jaar. Maar de onderlinge verschillen zijn enorm. Bij de forse uitschieters naar boven bleek er een verband te zijn tussen een te hoge beloning voor de CEO en de matige bedrijfsresultaten. Cardinaels interpretatie is dat het mogelijk zo werkt: de commissaris krijgt een onredelijk hoge beloning en doet op zijn beurt niet moeilijk over het hoge salaris van de CEO en de matige bedrijfsresultaten. Het zal wel niet altijd zo afgesproken zijn maar zo werkt nou eenmaal ‘vriendjespolitiek’. De commissaris, voor wie goed gezorgd wordt, voelt zich bezwaard om kritisch te doen over het beleid van de CEO. Dit hele verschijnsel is ook al eerder in de VS met andere organisaties aangetoond.

Dit onderzoek plaatst alle discussies over bonussen, salarissen van topmensen en commissarissen die dit verdedigen opeens in een heel ander licht. Ook in ons HPO Center kunnen wij de relatie tussen salaris en presteren niet vinden. André de Waal, HPO Center, zei eens iets wat erg bij me is blijven hangen: “Ik zou me beledigd voelen als mensen dachten dat ik met een bonus als worst harder en beter zou gaan werken.”

Vrouwenquotum

Commissarissen zijn van grote waarde. Ze opereren onafhankelijk en kunnen bestuurders op hun gedrag en beslissingen aanspreken. Nu blijkt dat het dus niet echt werkt. Door iets simpels als een beloning zijn ze niet meer in staat zuiver te kijken. Het zijn net gewone mensen zoals jij en ik. En daarom werkt volgens mij het volgende voorstel van Cardinaels niet. Hij pleit voor duidelijkere regels voor de beloning van commissarissen. Maar op meer regels vinden ‘vriendjes’ altijd oplossingen om toch gewoon te doen wat ze altijd al deden. Het doorbreken van dit gedrag vraagt geen regels van vrijwilligheid zoals we er in Nederland veel kennen. Neem het gebied rond maatregelen voor diversiteit en een vrouwenquotum. Eerst hadden we het door de overheid in het leven geroepen Talent naar de Top, waar organisaties op basis van vrijwilligheid vastlegden hun organisatietop nog diverser te maken. In 2012 moeten de eerste organisaties hun doelstellingen halen en ik ken er geen die dat ook gaat doen. De wet over diversiteit die ingaat in 2016 is ook nog veel te vrijwillig. Als je de wettelijke vrouwenquotum niet haalt, moet je dit in je jaarverslag uitleggen hoe het zit en dan is het oké.

De oplossing voor het probleem dat Cardinael blootlegt, gaat over met minimaliseren van ‘vriendjespolitiek’. Belangrijk is dat de mensen die in raden van commissarissen komen niet alleen kundig zijn maar ook echt objectief. Dat doen we door de samenstellingen aan te passen. Ons initiatief het Professional Boards Forum, dat we samen in Nederland hebben gelanceerd met Elin Hurvenes, presenteert aan raden van commissarissen heel veel gekwalificeerde vrouwen die balans aan kunnen brengen op dit niveau. Sinds een aantal jaren zijn Noorse raden van commissarissen verplicht gender gemengd. Er zijn nog geen onderzoeken die kunnen aantonen dat deze maatregel organisaties echt beter laat presteren. Daarvoor is het nog te vroeg. Wel vinden de Noren, die zitting hebben in raden van commissarissen, dat hun werk sinds de maatregel anders is geworden. Ze moeten zich veel beter voorbereiden en het overleg is veel steviger geworden. Minder vriendjespolitiek dus!

Nu blijkt uit het onderzoek van Cardinaels dat veel menselijke trekjes de meeste commissarissen niet vreemd zijn, pleit ik voor een vrouwenquotum op gender in organisaties. Omdat we haast moeten maken om in Nederland goede organisaties te behouden die internationaal kunnen presteren.

Neem voor meer informatie contact op Esther Mollema.