Hoe kun je leiderschap ontwikkelen: focus je op deze 4 aandachtspunten

Leiderschap ontwikkelen is essentieel voor elke organisatie, omdat het niet alleen de kwaliteit van het management verbetert, maar ook het potentieel van werknemers vergroot. Een effectieve leider heeft de kracht om een team te motiveren, inspireren en leiden naar het behalen van doelen. Inclusief leiderschap, aanspreken, feedforward geven en ontvangen, samenwerking stimuleren en teamontwikkeling zijn allemaal belangrijke aspecten van leiderschapsontwikkeling.

Het leiden van een team kan complex zijn, met veranderende markten, economische omstandigheden en interne ontwikkelingen die de uitdagingen soms nog groter maken. Maar met de juiste mindset, kennis en vaardigheden kan je deze uitdagingen omzetten in kansen om te groeien en jezelf en je team naar nieuwe hoogten leiden.

Hoe kun je leiderschap ontwikkelen binnen jouw team of organisatie? Neem de tijd om te reflecteren, te leren en te groeien. Door deze reis te omarmen, kan je jezelf transformeren in een inspirerende en effectieve leider die in staat is om zijn team naar succes te leiden. En dat leren en reflecteren begint met het lezen van dit artikel.

Het begrijpen en toepassen van onderstaande thema’s kan helpen bij het ontwikkelen van effectief leiderschap en het opbouwen van sterke, samenwerkende teams die de doelstellingen van de organisatie kunnen bereiken. Wil je hier, net als veel andere profit, non-profit en overheidsorganisaties, mee aan de slag? Neem dan contact op met Muriel Schrikkema of Marco Schreurs (T. 035-6037979).

Definitie leiderschap ontwikkelen

Allereerst de definitie: Wat is leiderschap ontwikkelen?

Leiderschap ontwikkelen is het proces waarbij individuen in leidinggevende rollen hun capaciteiten uitbreiden om effectief te sturen, te inspireren, en vernieuwing binnen hun teams te bevorderen. Dit omvat het cultiveren van essentiële eigenschappen zoals visie, empathie, en besluitvaardigheid, cruciaal voor het succesvol navigeren door de complexiteit van de hedendaagse werkomgeving. Het stelt leiders in staat om een inclusieve, samenwerkingsgerichte cultuur te scheppen die innovatie stimuleert en de organisatie veerkrachtig maakt.

Kortom, leiderschap ontwikkelen gaat over het leren creëren van een omgeving waarin samenwerking en communicatie worden bevorderd, zodat het team effectiever kan werken en de organisatiedoelstellingen kan behalen. Het is dus een strategische investering in zowel de individuele groei van leiders als in het langetermijnsucces van de organisatie.

Leiderschap ontwikkelen legt de basis voor sterke, effectieve teams die de doelstellingen van een organisatie kunnen behalen. Dit proces richt zich op vier aandachtspunten: inclusief leiderschap, constructief aanspreken, feedforward, en het bevorderen van samenwerking. Elk van deze aandachtspunten is essentieel voor het creëren van een omgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd voelen en optimaal kunnen presteren. Hieronder werken we de aandachtspunten verder uit:

1. Inclusief leiderschap ontwikkelen

Inclusief leiderschap gaat over het creëren van een motiverende werkomgeving waarin elk individu wordt gewaardeerd en gerespecteerd, ongeacht hun achtergrond, cultuur of identiteit.

Leiderschap ontwikkelen gaat verder dan alleen het managen van een team. Het omvat het ontwikkelen van een visie, het inspireren van anderen en het creëren van een cultuur van groei en ontwikkeling. Het bevorderen van inclusief leiderschap is daarbij van groot belang. Door het integreren van verschillende perspectieven en ideeën kan een leider de organisatie versterken en creatieve oplossingen vinden voor complexe problemen. Dit kan niet alleen de productiviteit verhogen, maar ook de werksfeer verbeteren. Het is dus van cruciaal belang dat leiders zich inzetten voor diversiteit en inclusie en actief werken aan het opbouwen van een inclusieve organisatiecultuur. Dit vereist moed, doorzettingsvermogen en toewijding.

2. Aanspreken

Aanspreken is het vermogen van een leider om op een respectvolle en constructieve manier iemand aan te spreken op hun gedrag of prestaties, met als doel om de prestaties te verbeteren.

Bouw aan constructieve feedback en een positieve feedforward aanspreekcultuur. Een cultuur waarin medewerkers en leidinggevenden zich vrij voelen om zich uit te spreken en elkaar aan te spreken op gedrag, doelen en prestaties. Een goede leider moet in staat zijn om mensen aan te spreken op hun gedrag en prestaties. Dit betekent dat ze duidelijk moeten zijn over de verwachtingen en regelmatig feedforward moeten geven. Aanspreken helpt de prestaties van individuen en teams te verbeteren en ervoor te zorgen dat iedereen op één lijn zit.

3. Feedforward geven en ontvangen

Feedforward is positieve feedback die gericht is op het erkennen en waarderen van iemands kwaliteiten, prestaties of gedrag. Feedforward heeft als doel om iemand aan te moedigen en te motiveren om op dezelfde manier door te gaan, en daarnaast andere kwaliteiten meer te benutten om toekomstige ambities nog beter te realiseren.

Feedforward geven en ontvangen is een essentiële vaardigheid voor effectieve leiders en draagt bij aan het verbeteren van prestaties en het versterken van relaties. Het gaat erom dat leiders leren effectief te luisteren naar de feedback van anderen, zodat ze kunnen leren en groeien. Feedforward is een effectieve manier om dit te doen, omdat het ervoor zorgt dat zowel de gever als de ontvanger open staan voor verdere ontwikkeling en groei. Het werkt daarom beter dan traditionele feedback.

Regelmatig feedforward geven kan werknemers helpen om hun prestaties ook te verbeteren en beter te begrijpen hoe ze bijdragen aan het succes van het team.

4. Samenwerking stimuleren

Samenwerking stimuleren gaat over het creëren van een omgeving waarin de open en actiegerichte dialoog wordt bevorderd, zodat het team succesvoller doelstellingen kan behalen.

Samenwerken is een essentieel onderdeel van effectief leiderschap. Een leider kan de teamgeest bevorderen en zorgen voor een continue dialoog en samenwerking tussen werknemers, om zo het team effectiever en efficiënter te maken. Bovendien kan samenwerken bijdragen aan een positieve werkcultuur waarin collega’s elkaar steunen en aanmoedigen om zo samen de doelstellingen te bereiken.

Investeren in teamontwikkeling is cruciaal voor elke organisatie die streeft naar verbetering en duurzaam succes. Het versterkt niet alleen de managementvaardigheden maar ontsluit ook het volle potentieel van elk teamlid. Dit proces, dat inclusief leiderschap, effectieve communicatie, constructieve feedforward, en samenwerking omvat, is fundamenteel voor het bouwen van een cultuur waarin elk individu zich gewaardeerd voelt en optimaal kan presteren. In de praktijk zien we bij veel klanten dat door deze principes te omarmen, organisaties de basis leggen voor sterke, effectieve teams die in staat zijn de gezamenlijke doelstellingen te realiseren en de organisatie naar nieuwe hoogtes te leiden. Het is een investering die verder gaat dan het individu en ten goede komt aan de gehele organisatie, haar cultuur, en uiteindelijk haar succes op lange termijn.

Ook aan de slag met het ontwikkelen van het leiderschap binnen jouw team of organisatie?

Het begrijpen en toepassen van deze thema’s kan helpen bij het ontwikkelen van effectief leiderschap en het opbouwen van sterke, samenwerkende teams die de doelstellingen van de organisatie kunnen bereiken. Wil je hier ook mee aan de slag? Neem dan contact op met Muriel Schrikkema of Marco Schreurs (T. 035-6037979).

“Wij doen wel vaker trainingen in teamverband en daarvoor moet je je best kwetsbaar opstellen. Daarbij past een positieve terugkoppeling beter dan wanneer je focust op negatieve zaken, of dat wat er niet is.”
Karin van der Ploeg – Manager Qirion – Team Strategisch Omgevingsmanagement

“Dank voor de inspirerende training! Veel informatie, heel praktisch en duidelijk door de praktijkvoorbeelden.”
Angela Buizer, 2Samen

“Een feest van herkenning; handvatten hoe om te gaan met feedback/feedforward; leuk om de uitkomsten van de feedforward te kunnen gebruiken.”
Marja Gerritse – Coördinator Publieks Balie gemeente Rhenen

Veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap

• Wat is persoonlijk leiderschap?

  Persoonlijk leiderschap betekent dat je bewust regie neemt over je eigen ontwikkeling, gedrag en keuzes. Het begint met zelfinzicht: weten wat jou drijft, waar je sterke kanten liggen en waar je nog in wilt groeien. Van daaruit maak je keuzes die passen bij wie je bent en wilt zijn – als professional én als mens. Persoonlijk leiderschap draait niet om macht of positie, maar om richting geven aan jezelf, met reflectie, veerkracht en een helder besef van je waarden.

• Hoe ontwikkel ik persoonlijk leiderschap?

  Persoonlijk leiderschap ontwikkel je door regelmatig stil te staan bij jezelf: wat gaat goed, waar wil je in groeien, wat vraagt meer aandacht? Reflectie, coaching en ontwikkelgesprekken helpen je om bewustere keuzes te maken. Bij Feedforward in Leiderschap moedigen we aan om juist vooruit te kijken: wat wil je bereiken, en hoe zet je daar zelf stappen in? Door kleine, gerichte acties bouw je stap voor stap aan leiderschap dat echt bij jou past.

• Wat is het verschil tussen persoonlijk en High Performance Leiderschap?

  Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf kennen, jezelf sturen en blijven groeien. High Performance Leiderschap gaat een stap verder: het draait om het versterken van jezelf én het optimaal ondersteunen van anderen. High Performance Leiders bouwen sterke teams, stimuleren ontwikkeling en creëren een cultuur van openheid, eigenaarschap en resultaatgericht samenwerken. Ze zijn niet alleen persoonlijk krachtig, maar ook in staat om anderen in beweging te krijgen.

• Waarom is zelfreflectie belangrijk?

  Zonder zelfreflectie blijf je doen wat je altijd deed, ook als het niet (meer) werkt. Zelfreflectie helpt je om bewust te worden van je gedrag, overtuigingen en de impact die je hebt op anderen. Voor leiders is dat essentieel: je bent voortdurend van invloed op je omgeving. Zelfreflectie is belangrijk omdat het je effectiever, eerlijker en menselijker maakt. Het is bij ons niet een los instrument, maar een essentieel onderdeel van leiderschapsgroei: een manier om sterker en bewuster te sturen.

• Hoe kan ik leren omgaan met feedback?

  Leren omgaan met feedback begint bij het herkennen van je eerste reactie: voel je irritatie, schaamte of juist opluchting? Probeer niet direct te reageren, maar neem even afstand. Vraag door: “Wat zag je precies gebeuren?” of “Wat had je liever gezien?” Zo maak je het concreter en leer je ervan. Schrijf het op, reflecteer, en kijk of er een patroon in zit.

• Hoe helpt coaching bij persoonlijke ontwikkeling?

  Coaching helpt je om stil te staan bij wie je bent, waar je tegenaan loopt en wat je echt belangrijk vindt. Een goede coach stelt vragen die je zelf (nog) niet stelt, houdt je een spiegel voor en ondersteunt je bij het maken van keuzes die passen bij jouw groei. Of het nu gaat om het versterken van je leiderschap, het vinden van werkplezier of het doorbreken van patronen: coaching maakt het concreet, praktisch en verdiepend. En altijd vanuit jouw kracht.

• Wanneer heb ik loopbaancoaching nodig?

  Loopbaancoaching is waardevol wanneer je twijfelt over je volgende stap, vastloopt in je werk of juist een ambitie hebt die je beter wilt vormgeven. Het helpt je om helderheid te krijgen over je drijfveren, kwaliteiten en wensen. Samen met een coach onderzoek je wat er echt bij jou past en waar je energie van krijgt. Zo maak je keuzes die duurzaam zijn en die je richting geven in je werk én ontwikkeling.

• Hoe kan ik mijn loopbaan beter plannen en ontwikkelen?

  Een sterke loopbaan begint met richting. Stel heldere, haalbare doelen en bepaal welke stappen nodig zijn om daar te komen. Breng je kwaliteiten, interesses en waarden in kaart, zodat je keuzes maakt die echt bij je passen. Onderzoek welke kwaliteiten je nodig verder kan ontwikkelen voor je volgende stap en investeer gericht in je ontwikkeling – via trainingen, loopbaancoaching of praktijkervaring. Blijf leren, blijf nieuwsgierig. Netwerken is minstens zo belangrijk. Zoek actief contact met mentoren, collega’s en vakgenoten die je kunnen inspireren en verder helpen. Wees zichtbaar, deel je ambities en durf om hulp te vragen.

• Wat is een High Performance Leider?

  Een High Performance Leider weet resultaten te behalen zonder de menselijke kant uit het oog te verliezen. Deze leiders geven richting, maar ook ruimte. Ze bouwen aan vertrouwen in het team, stimuleren ontwikkeling en gaan moeilijke gesprekken niet uit de weg. Wat hen onderscheidt, is hun vermogen om zichzelf te blijven ontwikkelen én anderen daarin mee te nemen. Ze zijn nieuwsgierig, eerlijk, doelgericht – en altijd gericht op verbetering, samen.

• Hoe herken je een leider zonder zelfreflectie?

  Leiders zonder zelfreflectie herhalen vaak dezelfde fouten zonder ervan te leren. Ze leggen oorzaken van problemen buiten zichzelf, staan minder open voor feedback en zijn zich onvoldoende bewust van hun invloed. Dit kan leiden tot defensief gedrag, afname van vertrouwen en stroevere samenwerking in teams. Zelfreflectie zorgt juist voor openheid, leervermogen en betere keuzes. Leiders die reflecteren, bouwen aan vertrouwen en zijn beter in staat hun gedrag aan te passen aan wat de situatie vraagt.

• Hoe helpt feedforward communicatie bij persoonlijk leiderschap?

  Feedforward communicatie ondersteunt persoonlijk leiderschap door de aandacht te verleggen van oordelen en fouten naar groei en mogelijkheden. Je start bij kwaliteiten en kijkt samen naar wat sterker kan – altijd in relatie tot een gezamenlijk doel. Dat helpt je om opener te communiceren, eerlijker te reflecteren en gerichter te ontwikkelen. Feedforward nodigt uit tot dialoog in plaats van verdediging, en versterkt zo eigenaarschap, verbinding en leiderschap van binnenuit.

• Hoe kies ik een coach die bij mij past?

  Let bij het kiezen van een coach of programma vooral op visie, aanpak en persoonlijkheid. Voel je je gezien, begrepen en uitgedaagd? Sluit het traject aan op jouw leerstijl en ontwikkelvragen? In Feedforward in Leiderschap, ontwikkeld door Muriel Schrikkema, combineren we wetenschappelijke inzichten met persoonlijke coaching. Muriel is een ervaren coach en trainer die deelnemers helpt hun kwaliteiten te versterken en hun leiderschap verder te ontwikkelen – positief, concreet en mensgericht.

• Wat doet een loopbaancoach?

  Een loopbaancoach helpt je om richting te geven aan je werk en ontwikkeling. Samen onderzoek je je drijfveren, kwaliteiten, twijfels en ambities. Of je nu op een kruispunt staat in je carrière, meer werkplezier zoekt of je afvraagt of je huidige rol nog past – een loopbaancoach helpt je keuzes te maken die écht bij jou passen. De begeleiding is praktisch, reflectief en gericht op actie: wat wil je veranderen, en hoe zet je die stap?

• Wat zijn kenmerken van een goede leider?

  Goede leiders zijn helder, betrouwbaar en ontwikkelgericht. Ze geven richting, maar laten ook ruimte. Ze luisteren, spreken aan waar nodig en bouwen aan een veilige teamcultuur. In onze visie zijn High Performance Leiders in staat om betrokkenheid en productiviteit te stimuleren. Ze geloven in ontwikkeling – van zichzelf én van anderen – en durven verantwoordelijkheid te nemen, ook als het spannend wordt. Ze reflecteren op hun gedrag en blijven zich verbeteren.

• Hoe weet ik of ik geschikt ben voor een leiderschapsrol?

  Geschikt zijn voor leiderschap gaat niet alleen over ervaring of kennis, maar vooral over je houding. Ben je bereid om te luisteren, feedback te ontvangen en continu te leren? Kun je richting geven én anderen meenemen? Durf je besluiten te nemen en verantwoordelijkheid te dragen, ook voor lastige situaties? Als je nieuwsgierig bent naar je eigen rol, reflecteert op je gedrag en wilt groeien, heb je een sterke basis om je leiderschap te ontwikkelen.

• Hoe breng ik meer rust in mijn werkdag als leider?

  Leiders ervaren vaak drukte en versnippering. Meer rust begint met het helder hebben van de doelen en ambities van de organisatie. Door deze te vertalen naar eigen (team)doelen en prioriteiten, kun je bewuster keuzes maken: wat is echt belangrijk, en wat kan wachten of anders? Persoonlijk leiderschap helpt je om je eigen grenzen en energie te bewaken. Coaching of ontwikkelgesprekken kunnen daarbij helpen.

• Hoe help ik mijn team om zelfstandiger te werken?

  Zelfstandigheid ontstaat niet vanzelf. Als leider kun je dit stimuleren door heldere verwachtingen te scheppen, vertrouwen te geven en fouten te zien als leermomenten. Geef mensen ruimte om zelf keuzes te maken, maar blijf in gesprek over de voortgang. Met feedforward communicatie versterk je het ontwikkelklimaat in je team: je spreekt waardering uit en benoemt wat iemand nog méér zou kunnen ontwikkelen, zonder te vervallen in controle of kritiek.

• Wat is High Performance Leiderschap (HPL) en hoe verhoudt het zich tot een High Performance Organisatie (HPO)?

  High Performance Leiderschap (HPL) is de sleutel tot het realiseren van een High Performance Organisatie (HPO). Als oprichter van het HPO Center en wereldwijd HPO Expert, benadrukken wij het belang van leiders die zowel 'caring' als 'daring' zijn: ze tonen oprechte betrokkenheid bij hun medewerkers en durven tegelijkertijd duidelijke keuzes te maken. HPL gaat verder dan traditioneel leiderschap; het vraagt om voorbeeldgedrag, het creëren van een cultuur van continue verbetering en het verbinden van individuele kwaliteiten aan gemeenschappelijke doelen. Door te investeren in HPL, leg je de basis voor een organisatie die duurzaam presteert en waarin medewerkers zich betrokken en gewaardeerd voelen.