Een veilige werkomgeving creëren, hoe doe je dat?

De inzichten in dit artikel ‘Een veilige werkomgeving creëren, hoe doe je dat?’ vormen handvatten om een veiliger en inclusiever werkomgeving te creëren. Reflecteer op de huidige situatie binnen jouw team of organisatie en overweeg welke verbeteringen mogelijk zijn. Je kunt nú aan de slag.

INLEIDING

Je hoort het steeds vaker: “Ik voel me hier niet veilig.” Het gevoel van onveiligheid kan ingrijpend zijn en kan ertoe leiden dat medewerkers zich terugtrekken en niet meer optimaal bijdragen. Een eerlijke en open communicatie over wat ieder nodig heeft om optimaal te functioneren gaat hiermee verloren. Grensoverschrijdend gedrag zoals negeren, intimideren en buitensluiten kan zo de norm worden. Ook seksueel (getint) overschrijdend gedrag kan hierdoor onopgemerkt blijven en/of stilzwijgend worden ‘geaccepteerd’.

Als leidinggevende maak je deel uit van de teamcultuur. Wetenschappelijk onderzoek van ons HPO Center laat zien dat een veilige werkomgeving creëren essentieel is voor het bouwen van een High Performance Team / Organisatie. Het HPO-kenmerk ‘Onze organisatie-eenheid vormt een veilige werkomgeving voor medewerkers’ gaat over zowel fysieke, psychologische als sociale veiligheid.

Hoe kun jij invloed uitoefenen op het creëren van een veilige en inclusieve werkomgeving? Hoe zorg je ervoor dat iedereen zich betrokken voelt en vanuit eigen kwaliteiten en talenten bijdraagt aan de gemeenschappelijke doelen?

In dit artikel en tijdens onze maatwerkprogramma’s geven we je meer inzichten die je helpen bij hetbouwen van een veilige motiverende werkomgeving en het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Heb je geen tijd voor het gehele artikel? Onderaan de pagina staan de 5 belangrijkste Key Takeaways. Ook is het mogelijk het artikel in PDF te downloaden om later te lezen of te delen met collega’s.

HET BELANG VAN EEN VEILIGE WERKCULTUUR VOOR PRODUCTIVITEIT

Medewerkers die zich onveilig voelen zijn minder geneigd om risico’s te nemen, nieuwe ideeën aan te dragen, of openlijk te communiceren over problemen. Dit kan de teamdynamiek en daarmee de productiviteit ernstig belemmeren. Het is dus duidelijk: een veilige werkomgeving is niet alleen een ethische verantwoordelijkheid, maar ook cruciaal voor het behalen van organisatiedoelen.

Deze stelling wordt nog belangrijker als we dieper ingaan op andere cruciale aspecten die een rol spelen bij productiviteit in een organisatie. Een klimaat van psychologische veiligheid is een katalysator voor onder andere innovatie, medewerker tevredenheid en klanttevredenheid. Het creëren van een veilige en inclusieve werkomgeving biedt organisaties talloze voordelen. Het wordt daarmee niet een ‘sociaal gewenst’ programma, maar een cruciale factor in het huidige economische klimaat.

Hieronder enkele voordelen:

• Innovatie & Creativiteit
  Medewerkers zullen eerder geneigd zijn met innovatieve oplossingen te komen als ze weten dat hun inbreng serieus genomen wordt en dat falen niet meteen tot negatieve consequenties leidt.
• Medewerker- en klanttevredenheid
  Een cultuur van veiligheid en respect straalt ook naar buiten toe uit en kan de relaties met stakeholders versterken.
• Retentie & Talent
  Een gevoel van veiligheid en waardering leidt tot minder personeelsverloop, wat niet alleen een stabielere werkomgeving oplevert, maar ook kosten bespaart.
• Betrokkenheid & Samenwerking
  Een hoge mate van betrokkenheid onder medewerkers leidt tot een effectievere samenwerkings- en aanspreekcultuur en daarmee tot een hogere productiviteit.
• Mentale gezondheid & Welzijn
  Een veilige en inclusieve werkomgeving draagt bij aan de mentale gezondheid en het welzijn van medewerkers, wat op zijn beurt weer leidt tot een lager ziekteverzuim en hogere tevredenheid.
• Diversiteit & Inclusie
  Een divers en inclusief team kan leiden tot betere besluitvorming, meer creativiteit en een breder scala aan vaardigheden en perspectieven die de organisatie als geheel ten goede komen.
• Employer branding
  In een competitieve arbeidsmarkt kan een sterke nadruk op een veilige en inclusieve cultuur organisaties helpen om talent aan te trekken en te behouden.
• Leer- en ontwikkelmogelijkheden
  In een veilige en ondersteunende omgeving zijn medewerkers meer bereid om te leren en te ontwikkelen, wat bijdraagt aan de aanpassingsvermogen en het succes van de organisatie op de lange termijn.

In essentie is een veilige werkomgeving niet alleen een morele verplichting, maar ook een zakelijke noodzaak die direct bijdraagt aan de productiviteit en het algehele succes van de organisatie. Het is een doorlopende inspanning die de betrokkenheid van iedereen vereist.

“MIJN DEUR STAAT ALTIJD OPEN” IS NIET GENOEG

De uitspraak “Mijn deur staat altijd open” is welbekend, maar wat doe je daadwerkelijk om deze belofte waar te maken? Om actief de ander uit te nodigen en het veilig genoeg te maken dat van je uitnodiging ook gebruik wordt gemaakt?

Amy Edmondson, Novartis Professor aan Harvard Business School, benadrukt het belang van psychologische veiligheid als het gaat om het durven nemen van interpersoonlijke risico’s. Een open deur is slechts een begin. Overweeg de volgende vragen eens:

• Hoe reageer ik wanneer een medewerker een fout toegeeft, en wat zegt dit over de psychologische veiligheid in mijn team?
• Hoe vaak vinden er uitdagende gesprekken plaats in mijn team en welke rol speel ik daarin?
• Hoe ga ik om met ideeën die mijn eigen overtuigingen of strategieën uitdagen?

DE VERSCHILLENDE FACTOREN VAN VEILIGHEID

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het gevoel van (on)veiligheid binnen een team. We noemen hier een paar sleutelcomponenten:

1. Duidelijke communicatie over verwachtingen: Weet ieder teamlid wat er van hem of haar verwacht wordt  en vanuit welke rol en machtspositie?
2. Onderling vertrouwen: Vertrouwen medewerkers elkaar voldoende om samen te werken aan gemeenschappelijke doelen? Ook als er fouten worden gemaakt?
3. Open communicatie: Durft ieder zijn/haar mening te geven, ook als dit een andere mening betreft? Een andere mening dan de mening van de meerderheid van het team of van een collega met een hogere statuspositie?
4. Actieve betrokkenheid: Krijgt ieder evenveel ruimte om de eigen mening in te brengen en wordt deze mening actief beluisterd en daadwerkelijk meegewogen in besluitvorming?
5. Wederzijdse waardering: Wordt ieder voldoende gewaardeerd en aangemoedigd om nog beter bij te dragen aan de teamdoelen, als gewaardeerd lid van het team?

Door als leidinggevende deze punten onvoldoende of niet centraal te stellen en bespreekbaar te maken, kun je een omgeving creëren waarin meerdere teamleden zich niet optimaal veilig voelen en betrokken.

Door juist de dialoog hierover in te regelen in de dag en dagelijkse overleggen en ontmoetingen, wordt het meer gewoon om de grenzen in ervaren veiligheid met elkaar bespreekbaar te maken en te houden.

Welk aandachtspunt maak jij al voldoende bespreekbaar? Én welk aandachtspunt kun jij nog meer centraal stellen om te bouwen aan een nog veiliger werkomgeving?

CONCLUSIE

Het realiseren van een veilige werkomgeving is een gedeelde verantwoordelijkheid en een complexe taak die om concrete acties en bewuste beslissingen vraagt. Als leidinggevende vervul je hierin een sleutelrol. Door te investeren in duidelijke verwachtingen, onderling vertrouwen, open communicatie en actieve betrokkenheid, leg je de basis voor een cultuur waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt. Dit is niet alleen ethisch van belang, maar draagt ook bij aan het behalen van organisatiedoelen en duurzame groei.

De ervaring leert echter dat goede intenties en losse inspanningen vaak niet voldoende zijn om een duurzame cultuurverandering teweeg te brengen. Het is een proces dat systematische aanpak en deskundige begeleiding vergt. Ons maatwerkprogramma rondom effectieve gesprekken over grenzen en veiligheid biedt hier ondersteuning in en kan een waardevolle aanvulling zijn in je streven naar een veiliger en productiever werkklimaat.

AAN DE SLAG MET HET CREËREN VAN EEN INCLUSIEVE & VEILIGE EN WERKOMGEVING

De inzichten in dit artikel vormen handvatten om een veiliger en inclusiever werkomgeving te creëren. Nu is het aan jou om de volgende stap te zetten. Reflecteer op de huidige situatie binnen jouw team of organisatie en overweeg welke verbeteringen mogelijk zijn. Neem contact op met Muriel Schrikkema (T. 035-6037979) om samen aan de slag te gaan binnen jouw team of organisatie.

Via deze link kom je bij een kort voorbeeld van een mogelijk maatwerkprogramma binnen jouw organisatie.

KEY TAKEAWAYS

1. BELANG VAN FYSIEKE, PSYCHOLOGISCHE EN SOCIALE VEILIGHEID
   Het creëren van een veilige werkomgeving is cruciaal voor het bevorderen van een open communicatie, het stimuleren van innovatie en het verbeteren van de productiviteit binnen organisaties. Dit omvat zowel fysieke, psychologische als sociale veiligheid.
2. LEIDERSCHAPSROL
   Leiders spelen een sleutelrol in het creëren van een veilige en inclusieve werkomgeving. Hun bereidheid om duidelijke verwachtingen te stellen, onderling vertrouwen te bevorderen, en open communicatie en actieve betrokkenheid te stimuleren, is fundamenteel voor het creëren van een positieve veilige werkcultuur.
3. VOORDELEN VAN VEILIGHEID EN INCLUSIE
   Een veilige en inclusieve werkomgeving biedt tal van voordelen zoals hogere medewerker- en klanttevredenheid, betere retentie van talent, verbeterde samenwerking, duurzame groei, beter aanpassingsvermogen aan veranderingen en verminderd grensoverschrijdend gedrag.
4. CONTINUE VERBETERING EN ONTWIKKELING
   Het streven naar een veilige werkomgeving is een doorlopend proces dat een systematische aanpak en deskundige begeleiding vereist. Het is belangrijk om te reflecteren op welke stappen het beste aansluiten bij de specifieke behoeften en uitdagingen van de organisatie.
5. PRAKTISCHE TRAINING EN REFLECTIE
   Door middel van maatwerkprogramma’s kunnen leidinggevenden en teams leren hoe zij effectieve gesprekken kunnen voeren over grenzen en veiligheid, en hoe zij een cultuur kunnen creëren en onderhouden waarin iedereen zich veilig voelt om hun perspectieven te delen en samen te werken aan gemeenschappelijke doelen.