Persoonlijk leiderschap: bouw aan zelfreflectie en High Performance Leiderschap
Persoonlijk leiderschap ontwikkelen vraagt dat je eerlijk naar jezelf durft te kijken en verantwoordelijkheid neemt voor wat je doet, zegt en laat liggen. Wil je meer regie over je eigen ontwikkeling? Of wil je als leidinggevende jouw impact vergroten en tegelijk het beste uit je team halen? Zelfreflectie helpt je om patronen te herkennen en bewust te kiezen wat je wilt versterken of veranderen.
We zien vaak dat dit snel merkbaar wordt in je dagelijkse werk. Je communiceert helderder, je blijft rustiger onder druk en je voert het gesprek dat je eerder uitstelde. Met meer dan 25 jaar praktijkervaring en wetenschappelijke inzichten ondersteunen we professionals en leidinggevenden om daar een haalbare routine van te maken, passend bij hun rol en context.

Feedforward communicatie (whitepaper)
Hoe kunnen leidinggevenden vertrouwen opbouwen en hun teams effectief begeleiden? In onze whitepaper lees je hoe feedforward communicatie helpt bij leiderschapsontwikkeling en het versterken van persoonlijk leiderschap. Download hem hier.
Inhoudsopgave
- Feedforward communicatie (whitepaper)
- Zelfreflectie als basis voor persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap
- Wat is High Performance Leiderschap?
- Waarom zijn zelfreflectie en persoonlijk leiderschap ontwikkelen belangrijk?
- Onze programma’s voor persoonlijk leiderschap en zelfreflectie
- Kennis en inspiratie: blijf leren en ontwikkelen
- Wat maakt ons bijzonder?
- Veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap
Zelfreflectie als basis voor persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap
In onze dagelijkse praktijk zien we dat professionals en teams verder komen wanneer ze geregeld stilstaan bij hun eigen gedrag en keuzes. Persoonlijk leiderschap betekent dan: verantwoordelijkheid nemen voor hoe je samenwerkt, communiceert en richting geeft aan je ontwikkeling. Dat maakt je wendbaarder. Je reageert minder op de automatische piloot en kiest bewuster wat je doet, zeker als er veel verandert.
High Performance Leiderschap, zoals we dat beschrijven in ons onderzoek naar High Performance Organisaties, gaat een stap verder. Het vraagt focus, moed en de bereidheid om jezelf én je team scherp te houden. Je kijkt niet alleen terug op wat er gebeurde, je vertaalt het ook naar actie: duidelijke prioriteiten, betere gesprekken en een manier van werken waarin leren normaal is. Zo wordt persoonlijk leiderschap zichtbaar in de praktijk, en help je anderen mee om gezamenlijke doelen te halen.
“Ik heb mijn coachgesprekken met Muriel als zeer leerzaam ervaren. Groot compliment hoe aandachtig zij luistert en mij heeft geholpen om me verder te ontwikkelen als leider.”
Maurice van Muiden – Bedrijfsleider Casino Diamond Palace
Wat is High Performance Leiderschap?
High Performance Leiderschap is leiderschap waarbij je blijft leren en jezelf blijft aanscherpen. Je kijkt regelmatig naar je eigen gedrag, je past je aan wanneer de situatie daarom vraagt en je kiest bewust wat je wel en niet doet. Dat zie je terug in de manier waarop je gesprekken voert, besluiten neemt en samenwerking stimuleert.
Een High Performance Leider:
- blijft zichzelf ontwikkelen en maakt leren normaal in het team, door regelmatig te reflecteren en actief te vragen wat beter kan
- geeft het voorbeeld door te doen wat je belangrijk vindt, ook als het lastig is
- bouwt aan verbinding door goed te luisteren, helder te zijn en feedforward te gebruiken om groei concreet te maken
- combineert caring en daring door betrokken te zijn én duidelijk te blijven over verwachtingen en ontwikkeling
High Performance Leiders maken impact door wie ze zijn en hoe ze het dagelijks doen. Ze creëren een open manier van samenwerken waarin mensen elkaar kunnen aanspreken, verantwoordelijkheid nemen en blijven verbeteren.
Waarom zijn zelfreflectie en persoonlijk leiderschap ontwikkelen belangrijk?
Herken je dit? Je team is goed, maar het schuurt in de samenwerking. Of medewerkers kijken naar jou bij elk besluit, terwijl je juist eigenaarschap wilt. Zelfreflectie helpt om te zien wat er gebeurt in het gedrag en in de onderstroom, bij jezelf en bij anderen. Daardoor wordt persoonlijk leiderschap concreet: je reageert minder automatisch, je kiest bewuster en je maakt het makkelijker om samen bij te sturen.
Zelfreflectie helpt daarbij op een paar heel praktische manieren:
- meer motivatie en betrokkenheid: mensen begrijpen beter waar ze sterk in zijn en waar ze willen groeien, en nemen daar vaker zelf verantwoordelijkheid voor
- ruimte voor verbetering: teams durven eerder te benoemen wat beter kan en komen sneller tot nieuwe oplossingen
- sterkere samenwerking: er ontstaat meer vertrouwen en er komen betere gesprekken, juist wanneer het spannend wordt
Wij helpen zowel professionals als leidinggevenden om hun persoonlijk leiderschap verder te ontwikkelen. Voor medewerkers zonder leidinggevende rol bieden we programma’s als Versterk je informeel persoonlijk leiderschap. Leidinggevenden ondersteunen we met High Performance Leiderschap, waar ze tools en inzichten krijgen om teams te inspireren en een cultuur van continu leren te bevorderen. Onze trainingen, coaching, feedforward analyses en intervisie zijn afgestemd op de unieke leerdoelen van elk individu, wat bijdraagt aan een werkomgeving waarin ontwikkeling en betrokkenheid voorop staan.
Onze programma’s voor persoonlijk leiderschap en zelfreflectie
Persoonlijk leiderschap ontwikkel je niet door er alleen over te lezen. Je ontwikkelt het door te oefenen in herkenbare situaties: gesprekken die je uitstelt, keuzes die blijven liggen, spanning in samenwerking, of het moment waarop je als leider duidelijk wilt zijn en toch dichtbij wilt blijven. Daarom sluiten onze maatwerkprogramma’s aan op de context van jullie organisatie én op het gedrag dat je in de praktijk wilt veranderen.
Voor professionals en leidinggevenden bieden we onder andere:
- Versterk je informeel persoonlijk leiderschap
Voor medewerkers die meer invloed willen hebben zonder formele rol. Je werkt aan zichtbaarheid, communicatie en effect in samenwerking, met coaching en waar passend de feedforward analyse™. - Persoonlijke coaching voor leiders en professionals
Individuele coaching rond je rol, patronen en keuzes. Praktisch en doelgericht, zodat je merkt dat je anders het gesprek ingaat, beter prioriteert en steviger staat in je werk. - Maatwerktraining rond caring en daring leiderschap
Voor teams en leiders die merken dat empathie en duidelijkheid uit balans raken. Je oefent met betrokken blijven én grenzen stellen, aanspreken en verwachtingen helder maken. - Workshop leren luisteren voor leidinggevenden en teams
Voor leidinggevenden en teams die merken dat er veel gezegd wordt, maar weinig echt landt. Je traint luistergedrag dat vertrouwen en samenwerking versterkt, en dat direct toepasbaar is in overleg en één-op-één gesprekken. - Creëer een cultuur van effectieve samenwerking
Voor teams die inhoudelijk sterk zijn, maar in afstemming, aanspreken of eigenaarschap vastlopen. Je werkt aan afspraken, interactie en verantwoordelijkheid, zodat samenwerking makkelijker en resultaatgerichter wordt.
“Dank Muriel! Ik ben enorm trots op wat we hier met z’n allen hebben bereikt. Terugkijkend op dit traject zie ik de ideeën die naar voren zijn gekomen, als zeer belangrijke resultaten. Ze zijn namelijk van grote betekenis als het gaat om veranderen en verbeteren.”
Marlijn Lenselink – directievoorzitter Beweging 3.0.
Kennis en inspiratie: blijf leren en ontwikkelen
Wil je je persoonlijk leiderschap blijven aanscherpen, ook tussen workshops of coaching door? In onze kennisbank vind je artikelen, podcasts en praktijkcases over zelfreflectie, High Performance Leiderschap en gedrag in samenwerking. Handig als je iets wilt herkennen, bespreken in je team of meteen wilt toepassen in je volgende gesprek.
Artikelen
- Zelfreflectie: de basis van high performance leiderschap
- Hoe adem jij als leidinggevende zelf de doelen uit?
- Hoe ‘Not yet’ bijdraagt aan meer inclusief leiderschap
- High-performing leiders stimuleren betrokkenheid én productiviteit
- Hoe kun je leiderschap ontwikkelen: focus je op deze 4 aandachtspunten
- Leren luisteren: Hoor wat je mist!
- Wat is reflectie op jezelf en op samenwerking?
Podcast
Cases en voorbeelden uit de praktijk
- Versterken informeel persoonlijk leiderschap bij Aventus
- Leiderschapsontwikkeling en feedforward bij AstraZeneca Nijmegen
- Coachend Leiderschap voor 24 lijnmanagers Ministerie van Defensie
- Janneke Hermes (Gasunie): Feedforward geeft een mooie spiegel van jezelf
Loopbaancoaching
- De impact van loopbaancoaching: van universitair docent naar projectleider
- Eindelijk richting op het carrièrepad
Deze voorbeelden helpen je om scherp te krijgen wat je al goed doet, wat je wilt veranderen en hoe je dat concreet maakt in gesprekken en samenwerking.
Wat maakt ons bijzonder?
We werken dagelijks met leidinggevenden en professionals aan persoonlijk leiderschap dat je terugziet in de praktijk. In gedrag, in gesprekken en in samenwerking. Onze aanpak is nuchter en menselijk, met een stevige basis in onderzoek én jarenlange ervaring.
Wij bieden:
- Programma’s die aansluiten op herkenbare situaties in jouw werk, zodat je niet blijft hangen in goede voornemens
- Wetenschappelijk onderbouwde inzichten uit ons onderzoek naar High Performance Leiderschap en High Performance Organisaties
- Coaching en begeleiding die helpt om nieuwe gewoonten vol te houden, ook als het druk wordt

Meer informatie
Neem contact met mij op als je wilt verkennen wat in jouw situatie het meeste verschil maakt. Dan kijken we samen welke vorm past: een maatwerkprogramma, coaching of een combinatie.
Veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap en High Performance Leiderschap
Wat is persoonlijk leiderschap?
Persoonlijk leiderschap betekent dat je bewust regie neemt over je eigen ontwikkeling, gedrag en keuzes. Het begint met zelfinzicht: weten wat jou drijft, waar je sterke kanten liggen en waar je nog in wilt groeien. Van daaruit maak je keuzes die passen bij wie je bent en wilt zijn – als professional én als mens. Persoonlijk leiderschap draait niet om macht of positie, maar om richting geven aan jezelf, met reflectie, veerkracht en een helder besef van je waarden.
Hoe ontwikkel ik persoonlijk leiderschap?
Persoonlijk leiderschap ontwikkel je door regelmatig stil te staan bij jezelf: wat gaat goed, waar wil je in groeien, wat vraagt meer aandacht? Reflectie, coaching en ontwikkelgesprekken helpen je om bewustere keuzes te maken. Bij Feedforward in Leiderschap moedigen we aan om juist vooruit te kijken: wat wil je bereiken, en hoe zet je daar zelf stappen in? Door kleine, gerichte acties bouw je stap voor stap aan leiderschap dat echt bij jou past.
Wat is het verschil tussen persoonlijk en High Performance Leiderschap?
Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf kennen, jezelf sturen en blijven groeien. High Performance Leiderschap gaat een stap verder: het draait om het versterken van jezelf én het optimaal ondersteunen van anderen. High Performance Leiders bouwen sterke teams, stimuleren ontwikkeling en creëren een cultuur van openheid, eigenaarschap en resultaatgericht samenwerken. Ze zijn niet alleen persoonlijk krachtig, maar ook in staat om anderen in beweging te krijgen.
Waarom is zelfreflectie belangrijk?
Zonder zelfreflectie blijf je doen wat je altijd deed, ook als het niet (meer) werkt. Zelfreflectie helpt je om bewust te worden van je gedrag, overtuigingen en de impact die je hebt op anderen. Voor leiders is dat essentieel: je bent voortdurend van invloed op je omgeving. Zelfreflectie is belangrijk omdat het je effectiever, eerlijker en menselijker maakt. Het is bij ons niet een los instrument, maar een essentieel onderdeel van leiderschapsgroei: een manier om sterker en bewuster te sturen.
Hoe kan ik leren omgaan met feedback?
Leren omgaan met feedback begint bij het herkennen van je eerste reactie: voel je irritatie, schaamte of juist opluchting? Probeer niet direct te reageren, maar neem even afstand. Vraag door: “Wat zag je precies gebeuren?” of “Wat had je liever gezien?” Zo maak je het concreter en leer je ervan. Schrijf het op, reflecteer, en kijk of er een patroon in zit.
Hoe helpt coaching bij persoonlijke ontwikkeling?
Coaching helpt je om stil te staan bij wie je bent, waar je tegenaan loopt en wat je echt belangrijk vindt. Een goede coach stelt vragen die je zelf (nog) niet stelt, houdt je een spiegel voor en ondersteunt je bij het maken van keuzes die passen bij jouw groei. Of het nu gaat om het versterken van je leiderschap, het vinden van werkplezier of het doorbreken van patronen: coaching maakt het concreet, praktisch en verdiepend. En altijd vanuit jouw kracht.
Wanneer heb ik loopbaancoaching nodig?
Loopbaancoaching is waardevol wanneer je twijfelt over je volgende stap, vastloopt in je werk of juist een ambitie hebt die je beter wilt vormgeven. Het helpt je om helderheid te krijgen over je drijfveren, kwaliteiten en wensen. Samen met een coach onderzoek je wat er echt bij jou past en waar je energie van krijgt. Zo maak je keuzes die duurzaam zijn en die je richting geven in je werk én ontwikkeling.
Hoe kan ik mijn loopbaan beter plannen en ontwikkelen?
Een sterke loopbaan begint met richting. Stel heldere, haalbare doelen en bepaal welke stappen nodig zijn om daar te komen. Breng je kwaliteiten, interesses en waarden in kaart, zodat je keuzes maakt die echt bij je passen. Onderzoek welke kwaliteiten je nodig verder kan ontwikkelen voor je volgende stap en investeer gericht in je ontwikkeling – via trainingen, loopbaancoaching of praktijkervaring. Blijf leren, blijf nieuwsgierig. Netwerken is minstens zo belangrijk. Zoek actief contact met mentoren, collega’s en vakgenoten die je kunnen inspireren en verder helpen. Wees zichtbaar, deel je ambities en durf om hulp te vragen.
Wat is een High Performance Leider?
Een High Performance Leider weet resultaten te behalen zonder de menselijke kant uit het oog te verliezen. Deze leiders geven richting, maar ook ruimte. Ze bouwen aan vertrouwen in het team, stimuleren ontwikkeling en gaan moeilijke gesprekken niet uit de weg. Wat hen onderscheidt, is hun vermogen om zichzelf te blijven ontwikkelen én anderen daarin mee te nemen. Ze zijn nieuwsgierig, eerlijk, doelgericht – en altijd gericht op verbetering, samen.
Hoe herken je een leider zonder zelfreflectie?
Leiders zonder zelfreflectie herhalen vaak dezelfde fouten zonder ervan te leren. Ze leggen oorzaken van problemen buiten zichzelf, staan minder open voor feedback en zijn zich onvoldoende bewust van hun invloed. Dit kan leiden tot defensief gedrag, afname van vertrouwen en stroevere samenwerking in teams. Zelfreflectie zorgt juist voor openheid, leervermogen en betere keuzes. Leiders die reflecteren, bouwen aan vertrouwen en zijn beter in staat hun gedrag aan te passen aan wat de situatie vraagt.
Hoe helpt feedforward communicatie bij persoonlijk leiderschap?
Feedforward communicatie ondersteunt persoonlijk leiderschap door de aandacht te verleggen van oordelen en fouten naar groei en mogelijkheden. Je start bij kwaliteiten en kijkt samen naar wat sterker kan – altijd in relatie tot een gezamenlijk doel. Dat helpt je om opener te communiceren, eerlijker te reflecteren en gerichter te ontwikkelen. Feedforward nodigt uit tot dialoog in plaats van verdediging, en versterkt zo eigenaarschap, verbinding en leiderschap van binnenuit.
Hoe kies ik een coach die bij mij past?
Let bij het kiezen van een coach of programma vooral op visie, aanpak en persoonlijkheid. Voel je je gezien, begrepen en uitgedaagd? Sluit het traject aan op jouw leerstijl en ontwikkelvragen? In Feedforward in Leiderschap, ontwikkeld door Muriel Schrikkema, combineren we wetenschappelijke inzichten met persoonlijke coaching. Muriel is een ervaren coach en trainer die deelnemers helpt hun kwaliteiten te versterken en hun leiderschap verder te ontwikkelen – positief, concreet en mensgericht.
Wat doet een loopbaancoach?
Een loopbaancoach helpt je om richting te geven aan je werk en ontwikkeling. Samen onderzoek je je drijfveren, kwaliteiten, twijfels en ambities. Of je nu op een kruispunt staat in je carrière, meer werkplezier zoekt of je afvraagt of je huidige rol nog past – een loopbaancoach helpt je keuzes te maken die écht bij jou passen. De begeleiding is praktisch, reflectief en gericht op actie: wat wil je veranderen, en hoe zet je die stap?
Wat zijn kenmerken van een goede leider?
Goede leiders zijn helder, betrouwbaar en ontwikkelgericht. Ze geven richting, maar laten ook ruimte. Ze luisteren, spreken aan waar nodig en bouwen aan een veilige teamcultuur. In onze visie zijn High Performance Leiders in staat om betrokkenheid en productiviteit te stimuleren. Ze geloven in ontwikkeling – van zichzelf én van anderen – en durven verantwoordelijkheid te nemen, ook als het spannend wordt. Ze reflecteren op hun gedrag en blijven zich verbeteren.
Hoe weet ik of ik geschikt ben voor een leiderschapsrol?
Geschikt zijn voor leiderschap gaat niet alleen over ervaring of kennis, maar vooral over je houding. Ben je bereid om te luisteren, feedback te ontvangen en continu te leren? Kun je richting geven én anderen meenemen? Durf je besluiten te nemen en verantwoordelijkheid te dragen, ook voor lastige situaties? Als je nieuwsgierig bent naar je eigen rol, reflecteert op je gedrag en wilt groeien, heb je een sterke basis om je leiderschap te ontwikkelen.
Hoe breng ik meer rust in mijn werkdag als leider?
Leiders ervaren vaak drukte en versnippering. Meer rust begint met het helder hebben van de doelen en ambities van de organisatie. Door deze te vertalen naar eigen (team)doelen en prioriteiten, kun je bewuster keuzes maken: wat is echt belangrijk, en wat kan wachten of anders? Persoonlijk leiderschap helpt je om je eigen grenzen en energie te bewaken. Coaching of ontwikkelgesprekken kunnen daarbij helpen.
Hoe help ik mijn team om zelfstandiger te werken?
Zelfstandigheid ontstaat niet vanzelf. Als leider kun je dit stimuleren door heldere verwachtingen te scheppen, vertrouwen te geven en fouten te zien als leermomenten. Geef mensen ruimte om zelf keuzes te maken, maar blijf in gesprek over de voortgang. Met feedforward communicatie versterk je het ontwikkelklimaat in je team: je spreekt waardering uit en benoemt wat iemand nog méér zou kunnen ontwikkelen, zonder te vervallen in controle of kritiek.
Wat is High Performance Leiderschap (HPL) en hoe verhoudt het zich tot een High Performance Organisatie (HPO)?
High Performance Leiderschap (HPL) is de sleutel tot het realiseren van een High Performance Organisatie (HPO). Als oprichter van het HPO Center en wereldwijd HPO Expert, benadrukken wij het belang van leiders die zowel 'caring' als 'daring' zijn: ze tonen oprechte betrokkenheid bij hun medewerkers en durven tegelijkertijd duidelijke keuzes te maken. HPL gaat verder dan traditioneel leiderschap; het vraagt om voorbeeldgedrag, het creëren van een cultuur van continue verbetering en het verbinden van individuele kwaliteiten aan gemeenschappelijke doelen. Door te investeren in HPL, leg je de basis voor een organisatie die duurzaam presteert en waarin medewerkers zich betrokken en gewaardeerd voelen.










