Slecht functionerende teams verdrijven talent net zo snel als slecht leiderschap
Je hebt interessante banen beschikbaar, biedt uitstekende arbeidsvoorwaarden en toch vertrekken medewerkers. Misschien vraag je jezelf af hoe dat kan. Veel managers en HR-professionals wijzen direct naar de leidinggevende. Het gezegde luidt immers: “Mensen verlaten niet hun baan, maar hun baas.” Maar is dit écht het volledige verhaal? Onze eigen onderzoeken vanuit Feedforward in Leiderschap en het HPO Center bevestigen hoe belangrijk goed leiderschap is. Goed leiderschap alleen blijkt echter niet voldoende. Managers die dit begrijpen, investeren bewust in teamontwikkeling. Hiermee bouwen ze aan een motiverende werkomgeving en zorgen ze voor goed functionerende teams. Ook recent onderzoek van Joe Folkman van Zenger Folkman onderstreept dit. Volgens Folkman resulteert een effectief en hecht team zelfs in 62% minder verloop en 71% meer betrokkenheid onder medewerkers. Slecht functionerende teams zijn dus minstens zo bepalend voor personeelsverloop als de kwaliteit van het management zelf.
“Goed management alleen blijkt niet voldoende. Managers die dit begrijpen, investeren bewust in teamontwikkeling.”
Kenmerken van slecht functionerende teams
Wat maakt een team slecht functionerend? Misschien herken je onderstaande signalen binnen jouw eigen organisatie dan wel team. Volgens het onderzoek van Folkman spelen diverse factoren hierbij een rol, waaronder:
- Gebrek aan vertrouwen: Slecht functionerende teams waarin vertrouwen ontbreekt, worden gekenmerkt door roddels, wantrouwen en weinig samenwerking.
- Geen erkenning voor extra inzet: Medewerkers voelen zich niet gewaardeerd voor hun extra inspanningen, wat leidt tot demotivatie.
- Afspraak is geen afspraak: Wanneer teamleden hun toezeggingen niet nakomen, ontstaat frustratie en onzekerheid.
- Respect ontbreekt: Een cultuur waarin medewerkers zich niet gewaardeerd of gerespecteerd voelen, leidt onvermijdelijk tot verloop.
- Problemen blijven liggen: Het niet effectief aanpakken van problemen zorgt ervoor dat kleine ergernissen uitgroeien tot grote frustraties.
De gevolgen hiervan zijn duidelijk merkbaar: goede medewerkers vertrekken, en degenen die achterblijven verliezen steeds meer motivatie.
“Juist de combinatie van caring en daring zorgt ervoor dat leiders teams creëren waarin medewerkers graag willen blijven en zich verbonden voelen met elkaar én met de organisatie.”
De cruciale rol van management bij teamperformance
Wij zien binnen veel organisaties dat de kwaliteit van leiderschap nog steeds een serieus knelpunt vormt. Uit onze HPO-onderzoeken blijkt keer op keer dat High Performance Organisaties zich juist onderscheiden door sterk leiderschap. Managers in deze organisaties combineren zachte kwaliteiten (caring) zoals écht luisteren, goede vragen stellen en een continue dialoog voeren, met harde kwaliteiten (daring) zoals consequent zijn, afspraken nakomen, elkaar aanspreken en direct ondersteunen van medewerkers die minder presteren.
Ook Joe Folkman benadrukt sterk leiderschap als essentiële voorwaarde voor effectieve teams. Wanneer managers kordaat optreden bij problemen en signalen van slecht functioneren aanpakken, voorkomen ze frustraties en demotivatie. Juist de combinatie van caring en daring zorgt ervoor dat leiders teams creëren waarin medewerkers graag willen blijven en zich verbonden voelen met elkaar én met de organisatie.
Van slecht functionerende teams naar een motiverende werkomgeving
Wil jij als leider of HR-professional écht het verschil maken, zorgen dat je/het team beter presteert, medewerkers behouden én hun potentieel benutten? Hieronder vind je vijf concrete en praktische acties:
- Stimuleer feedforward communicatie: Maak problemen bespreekbaar voordat ze escaleren. Geef teamleden ruimte om elkaar op een positieve manier aan te spreken en hun zorgen veilig te uiten.
- Creëer een cultuur van vertrouwen: Vertrouwen ontstaat onder andere door transparantie en het nakomen van afspraken. Geef medewerkers ruimte en autonomie, maar blijf helder over wat je van hen verwacht.
- Stel duidelijke, gemeenschappelijke doelen: Zorg dat iedereen binnen het team begrijpt waarom doelen belangrijk zijn en hoe zij daaraan bijdragen. Dit vergroot betrokkenheid en geeft richting aan de samenwerking in je team.
- Bied regelmatig erkenning: Toon expliciet waardering voor de inzet en prestaties van je medewerkers. Erkenning motiveert, verhoogt zelfvertrouwen en versterkt het teamgevoel.
- Pak performanceproblemen snel en constructief aan: Wacht niet tot problemen escaleren. Ga snel en eerlijk het gesprek aan, ook als prestaties achterblijven. Bied ondersteuning en begeleiding om prestaties te verbeteren.
Door bewust en structureel met deze acties aan de slag te gaan, bouw je aan een sterke en inspirerende werkomgeving waarin medewerkers graag blijven en zich ontwikkelen.
“Een investering in leiderschap en teamontwikkeling is dus geen luxe, maar een noodzaak voor elke organisatie die serieus werk wil maken van het behoud en de ontwikkeling van haar medewerkers.”
Structurele teamontwikkeling vraagt investering in leiderschap én teamleden
Veel organisaties doen hun best om slecht functionerende teams beter te laten presteren, maar lopen toch steeds tegen dezelfde uitdagingen aan. Waarom lukt het niet altijd om duurzame verbeteringen te realiseren? De intenties zijn goed, maar de praktijk blijkt vaak weerbarstig. De sleutel ligt inderdaad bij het management: effectief leiderschap is essentieel voor goed functionerende teams. Leidinggevenden hebben daarbij de juiste combinatie van caring en daring kwaliteiten nodig.
Maar goede teams worden niet alleen gemaakt door leiders; ook teamleden spelen een cruciale rol. Hoe ondersteunen zij hun leidinggevende om het team succesvol te maken? Hoeveel aandacht is er binnen jouw organisatie voor het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap bij teamleden en het verbeteren van de teamdynamiek?
Organisaties doen er verstandig aan om hun leiders bewust te ondersteunen bij het ontwikkelen van essentiële leiderschapsvaardigheden én tegelijkertijd aandacht te besteden aan de ontwikkeling van de teamleden. Alleen wanneer leiders en medewerkers zich samen ontwikkelen, ontstaat er blijvende vooruitgang. Het resultaat hiervan is een werkomgeving waarin teamleden gemotiveerd zijn, betrokken blijven en beter presteren.
Een investering in leiderschap én teamontwikkeling is dus geen luxe, maar een absolute noodzaak voor organisaties die serieus aan de slag willen met duurzame verbetering, het behoud van talentvolle medewerkers en het realiseren van blijvende prestaties.
Meer informatie
Wil je weten hoe teamcoaching jouw team kan helpen om naar het volgende niveau te groeien? Neem contact met mij (Muriel Schrikkema) op voor een vrijblijvend gesprek en ontdek hoe wij je kunnen helpen aan de slag te gaan met leiderschapontwikkeling en teamcoaching.
Bronnen:
- Zenger Folkman, onderzoek door Joe Folkman: “How Team Effectiveness Reduces Employee Turnover” (11 maart 2025)
- HPO Center BV
- Muriel Schrikkema & Marco Schreurs: “Feedforward in Leiderschap – Het ultieme werkboek voor jou als leidinggevende, om met nog meer succes (team)doelen te realiseren!”
Veelgestelde vragen over teamontwikkeling en High Performance Teams
Wat is teamontwikkeling?
Teamontwikkeling is het proces waarin een groep mensen zich ontwikkelt tot een hecht en effectief samenwerkend team. Dat vraagt om aandacht voor onderlinge communicatie, heldere doelen, duidelijke rollen, vertrouwen en een open aanspreekcultuur. Teams doorlopen vaak verschillende fasen, van oriëntatie en conflict tot prestatie en reflectie. Effectieve teamontwikkeling helpt om obstakels bespreekbaar te maken, samenwerking te verbeteren en (team)doelen sneller en duurzamer te bereiken.
Hoe bouw je aan een High Performance Team?
Een High Performance Team ontstaat wanneer teamleden een gezamenlijk doel nastreven, elkaar vertrouwen, eigenaarschap nemen en continu willen verbeteren. De basis ligt in gedeelde ambities, psychologische veiligheid, constructieve communicatie en duidelijke afspraken. Leiderschap speelt een sleutelrol door richting te geven, samenwerking te stimuleren en ruimte te geven voor feedback en reflectie. Het bouwen aan een High Performance Team vraagt tijd, consistentie en de bereidheid om gedrag bespreekbaar te maken.
Wat is de rol van de leider/manager in teamontwikkeling?
De teamleider speelt een centrale rol in het vormgeven en begeleiden van teamontwikkeling. Dit betekent niet alles zelf oplossen, maar voorwaarden scheppen voor samenwerking en groei. Een goede leider zorgt voor heldere doelen, stimuleert open communicatie, bewaakt veiligheid en moedigt teamleden aan om verantwoordelijkheid te nemen. Leiderschap vraagt om een balans tussen duidelijkheid en ruimte, resultaatgerichtheid en aandacht voor mensen – vaak omschreven als de combinatie van ‘caring’ en ‘daring’.
Hoe ontstaat vertrouwen binnen een team?
Vertrouwen groeit wanneer teamleden het gevoel hebben dat ze gehoord worden, zichzelf kunnen zijn en kunnen rekenen op elkaar. Dit ontstaat door een open dialoog, het nakomen van afspraken, het geven van erkenning en het op een veilige manier bespreekbaar maken van fouten of dilemma’s. Teams waarin vertrouwen ontbreekt, laten vaak terughoudend gedrag zien. Vertrouwen bouwen kost tijd, maar is de sleutel tot effectieve samenwerking en hoge betrokkenheid.
Hoe krijg je teamleden in de actiestand?
Teamleden komen in beweging wanneer ze zich betrokken voelen bij het gemeenschappelijke doel, weten wat er van hen verwacht wordt en het vertrouwen krijgen om zelf beslissingen te nemen. Onduidelijkheid, gebrek aan richting of een te controlerende leiderschapsstijl kunnen ervoor zorgen dat mensen afwachtend worden. Door doelen samen scherp te stellen, ruimte te geven voor initiatief en regelmatig constructief te reflecteren op het proces, ontstaat meer eigenaarschap en motivatie.
Hoe herken je dat je team niet goed functioneert – en waar ligt dat aan?
Een team dat niet lekker loopt, laat dat vaak op allerlei manieren zien: mensen trekken zich terug of zeggen juist alles in de wandelgangen. Frustraties blijven sudderen of komen steeds weer terug. Er is minder initiatief, overleg voelt als tijdverspilling, en beslissingen blijven uit of worden eindeloos herkauwd. Dit zijn signalen dat de samenwerking stokt. De oorzaken liggen meestal dieper: onduidelijke doelen, onuitgesproken verwachtingen, zwak of onduidelijk leiderschap, en het ontbreken van psychologische en sociale veiligheid. Ook externe druk zoals hoge werkdruk of wisselende prioriteiten kunnen samenwerking ondermijnen. Hoe langer deze signalen genegeerd worden, hoe lastiger het wordt om het tij te keren.
Wanneer is teamcoaching zinvol?
Teamcoaching is zinvol wanneer een team moeite heeft met effectief samenwerken, steeds tegen dezelfde problemen aanloopt of een belangrijke verandering doormaakt, zoals nieuwe doelen, een andere samenstelling of een veranderende context. Ook teams die willen groeien en het gevoel hebben dat er méér in zit, kunnen veel baat hebben bij coaching.
Hoe stimuleer je eigenaarschap in een team?
Eigenaarschap ontstaat wanneer teamleden zich verantwoordelijk voelen voor hun bijdrage én voor het gezamenlijke resultaat. Dit groeit als mensen ruimte krijgen om zelf beslissingen te nemen, invloed hebben op doelen en betrokken worden bij het proces. Heldere verwachtingen, autonomie binnen kaders, en het bespreken van gedrag en resultaten dragen hieraan bij. Ook het benoemen van successen én leerpunten helpt om eigenaarschap te versterken.
Wat zijn kenmerken van een High Performance Team?
Een High Performance Team heeft duidelijke doelen, wederzijds vertrouwen en een gezamenlijke focus op continue verbetering. Teamleden nemen eigenaarschap, geven elkaar feedback en durven verschillen bespreekbaar te maken. Ze zijn wendbaar, leren van fouten en streven naar kwaliteit in hun werk. De samenwerking is open en doelgericht, met ruimte voor reflectie én actie. Leiders vervullen een voorbeeldrol door richting te geven en eigenaarschap te stimuleren. Zo ontstaat een cultuur waarin teams duurzaam presteren én zich blijven ontwikkelen.
Wat kun je doen als teamleden niet goed samenwerken?
Gebrekkige samenwerking komt vaak voort uit onuitgesproken verwachtingen, onduidelijke afspraken of gebrek aan veiligheid. Het helpt om de samenwerking niet alleen te beoordelen op gedrag, maar ook te kijken naar de onderliggende oorzaken. Het voeren van open gesprekken over samenwerking, rollen, werkdruk en communicatiepatronen is een belangrijke eerste stap. Door het team gezamenlijk verantwoordelijkheid te geven voor verbetering, ontstaat ruimte voor verandering.
Hoe meet je de effectiviteit van een team?
De effectiviteit van een team is zichtbaar in het behalen van doelen, maar ook in de kwaliteit van de samenwerking, het leervermogen en het aanpassingsvermogen bij veranderingen. Signalen zoals hoge betrokkenheid, gedeelde verantwoordelijkheid, openheid in communicatie en het vermogen om conflicten op te lossen wijzen op een effectief team. Evaluatie kan zowel op inhoud (resultaten) als proces (samenwerking, interactie, betrokkenheid) plaatsvinden.
Wat levert teamcoaching op?
Goede teamcoaching leidt tot helderdere doelen, betere samenwerking, meer onderling vertrouwen en een open aanspreekcultuur. Teams gaan effectiever communiceren, maken betere afspraken en nemen meer gezamenlijk eigenaarschap. Dat vertaalt zich in hogere productiviteit, meer werkplezier en betere resultaten. Bovendien vergroot teamcoaching het leervermogen van het team – essentieel in een steeds veranderende werkomgeving.
Wat maakt een team weer effectief?
Teams worden weer effectief als ze samen helderheid creëren over doelen, rollen en onderlinge afspraken, én actief bouwen aan onderling vertrouwen. Dat vraagt om eerlijke gesprekken over wat wel en niet werkt, op een manier die mensen open houdt en uitnodigt om mee te denken. Feedforward helpt daarbij: door samen te kijken naar gedrag in concrete werksituaties en te benoemen wat helpt of belemmert, komt de samenwerking in beweging. Niet door harder te werken, maar door slimmer samen te werken aan wat echt nodig is om resultaten te boeken.